به گزارش خبرنگار دامپزشک نیوز- فعالان حوزه دامپزشکی بار ها و بارها بیان کرده اند که دامپزشکی صرفا به معنای درمان یک بیماری در دام نیست. آن ها معتقدند این حوزه نقش موثری در بهداشت عمومی و ارتقای سلامت جامعه دارد و با فقدان دامپزشکی، بدون شک بخشی از سلامت جامعه به خطر خواهد افتاد. شیوع ویروس کرونا در جهان با یک منشا حیوانی این روزها به آن هایی که حوزه دامپزشکی را نادیده می گرفتند و یا توجه چندانی به آن نداشتند در این امر تلنگری زده است و آن ها را برای توجه بیشتر به این حوزه ترغیب کرده است. چالش هایی که در حوزه دامپزشکی وجود دارد و کم توجهی به نقش بسزای دامپزشکی در سلامت جامعه ما را بر آن داشت تا به به سراغ دکتر فتاحیان یکی از بهترین های حوزه دامپزشکی، که همیشه در سه جبهه آموزش و پژوهش و درمان نقش موثری داشته رفته و با او به گفت و گوی تفصیلی بپردازیم .در ادامه مشروح این گفت و گو را از نظر می گذرانید:
*آقای دکتر سال 98 را در حوزه خدمات دامپزشکی چگونه ارزیابی می کنید؟
تفاوت خاصی در سال 98 از لحاظ حوزه خدمات دامپزشکی با سالهای قبل ایجاد نشد. در نتیجه در بخش‌های مختلف از جمله بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها آنچه که در سالهای قبل نیز به صورت روال عادی انجام می‌شد ادامه یافت. می‌توان گفت در سال 98 از بابت چنین مسائلی تفاوت خاصی را در حوزه دامپزشکی احساس نکردیم. روال تاسیس بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها به صورت عادی و مانند قبل بود و شرایط آموزش دانشگاهی مشخص بود. افرادی که قرار بود در حوزه دام کوچک چه مستقیم و چه غیر مستقیم فعالیت کنند به صورت همان روال فعالیت کرده اند. اما آنچه که مهم است و شاید در سال 98 نسبت به 97 متفاوت بود تغییرات نسبی در پذیرش مردم نسبت به نگهداری دام کوچک بود. شاهد تغيير رويکرد افراد بیشتری نسبت به دام کوچک یا حیوان خانگی بوده ايم. مردم نسبت به دامپزشکی و حوزه های مختلف و متنوع آن آگاهی بیشتری پیدا کرده اند و علاقه مردم به نگهداري از حيوانات خانگي بیشتر شده است. افراد بسیار خاصی را دیدم که به سمت حیوانات خانگی رفته اند. داشتن یک چنین حیواناتی در انتهای روز ممکن است به این افراد آرامش دهد و مونس مناسبی در کنار خانواده برای شان باشد. سال 98 افرادی مثل پزشکان متخصص و حتی مدیران کشوری و سازمان‌های خاصی گرایش به سمت حیوانات خانگی پیدا کرده اند که چنین موضوعی یک اهمیت ویژه دارد. دامپزشکی بعد از سالهای سال جای خود را میان مردم باز کرده است. از طرفی نیز نباید از این موضوع غافل شد که مسائل اقتصادی می‌تواند مشکل‌ساز باشد و بعد از تغییرات قیمت بنزین رویکرد مردم به نگهداری حیوانات تغییر کرده است. ضمن این که تغییر قیمت دلار باعث شد هزینه‌های مرتبط با درمان و بهداشت حیوانات افزایش یابد که چنین مسائلی نیز باعث تردید در میان مردم شد.
*شیوع کرونا چه تاثیری در نگهداری حیونات خانگی گذاشته است؟
اواخر سال گذشته به خاطر ورود کرونا بسیاری از مردم در مورد انتقال ویروس کرونا سوال می‌پرسیدند و همین موارد نیز تاثیرات خاصی بر نگهداری حیوانات گذاشت. در ابتدای سال گذشته رویکرد خیلی خوبی در جامعه نسبت به حوزه دامپزشکی ایجاد شدو این رومد رو به رشد همانند سالهای گذشته ملموس تر بود اما در اواسط سال شاید به نوعی یک روند نزولی با توجه به اتفاقات اقتصادی در این زمینه به وجود آمد. در نهایت نیز وقتی به اواخر سال رسیدیم حتی نگاه برخی از افراد به حیوانات خانگی خود به نوعی نا امیدکننده شد که این قضیه نیز به شک‌های انتقال کرونا از حیوان به انسان و برعکس مربوط می شود. آخر سال به واسطه شیوع کرونا اتفاقات خوبی به خصوص در حوزه دامپزشکی نیفتاد. اما جالب است بدانید در این میان برخی از افراد با رویکردی متفاوت، نگران بودند که حیوانات خانگی شان از آنها کرونا بگیرند و در این حد از خودگذشتگی نشان دادند و نگران سلامت وبهداشت حیوانات خانگی خود بودند. می‌توان گفت بعد از این اتفاقات ممکن است همانطور که در سایر حوزه ها محتمل است، نگاه نسبت به دامپزشکی بسیار مثبت‌تر باشد.»
*علی رغم آنکه علاقه مردم به نگهداری از دام کوچک افزایش یافته است اما به نظر می رسد هنوز حوزه دامپزشکی نتوانسته است اهمیت شغل خود را به اکثریت جامعه اثبات کند علت چیست؟
واقعیت آن است که حوزه دامپزشکی علي رغم تمام تلاش‌هایی که سیستم‌های حاکمیتی از سالهای خیلی دور تاکنون برای حفظ جایگاه آن داشته در برخی از بخشها هنوز بدنه قوی و قدرتمندي ندارد با این که همه افراد از کوچکترین تا بزرگترین افراد تلاش خود را انجام داده اند اما بدنه دامپزشکی در بعضی موارد هنوز راهی به سوی تنومند شدن دارد. تا زمانی که ما نتوانیم اهمیت شغل خود و دامپزشکی را اثبات کنیم با چنین مشکلی مواجه هستیم. اگر ما بخواهیم دامپزشکی را دولت و اجتماع بشکل شایسته و بایسته بپذیرد اول باید خودمان تلاش کنیم و با کمک یکدیگر آن را معرفی کنیم. دامپزشکی را دامپزشک باید معرفی کند و این یک رسالت اجتماعی است. بنابراین ما اگر به این نیاز داریم که دولت و حاکمیت توجه بیشتری به مسئله دامپزشکی داشته باشد باید از این سو نیز ما اهمیت این حوزه را به خوبی معرفی کنیم. انجام این کار به صورت فرد به فرد سخت است و با یک صدای واحد منسچم و دلسوزانه و البته مدبرانه این امر ممکن است و چنانچه این امر در سطح جامعه پذیرفته شود در آن هنگام شرایط بهتر خواهد بود.
*ممانعت شهرداری از ادامه فعالیت کیلینیک ها و بیمارستان های دامپزشکی واقع در امکان مستقل با کاربری مسکونی یکی از مشکلاتی است که صنف دامپزشکان مدت هاست با آن رو به رو بوده اند. به نظر شما ایجاد این محدودیت ها درست است؟ راهکار چیست؟
چنانچه بخواهیم در زمینه دخالت شهرداری در حوزه دامپزشکی دقیق بنگریم باز به این موضوع برمی‌گردد که رشته دامپزشکی به خوبی شناخته نشده است. دامپزشکی شغلی کثیف و دور از بهداشت نیست ” جمله شهدوندی که نگاه شان به دامپزشکی، به تعبیر شغل کثیف و آلوده بوده است” دامپزشک تحصیل‌کرده رشته مدیکال و بهداشت است و در سلامت چامعه و بهداشت آن و درمان بیماری نقش دارد. باید باور کنیم که دامپزشکی خود را معرفی نکرده است. دامپزشک وقتی که نقاظ ضعف دستگاه و تشکیلات خود را در سطح شهر شناسایی کند آنگاه می تواند تمام تلاش خود را در جهت جلوگیری از این آسیبی که از محیط‌ها و سازمان‌های مختلف می‌رسد دا مرتفع سازد. بنابراین کار باید به نحوی انجام شود که مشکلی به وجود نیاید تا شهرداری نیز در آن دخالت نکند.
به هر حال شهرداری موظف به ایجاد نظم اجتماعی است و اگر احساس کند این نظم در حال بر هم خوردن است دخالت می‌کند. ما باید بتوانیم ناظم اجتماعی باشیم و کاری کنیم که مشکلی ایجاد نشود. در صحبتی که با یکی از مقامات مسئول شهرداری داشتم گفته شد که مشکل از شماست. بدین صورت که وقتی یک فرد مسئول شهرداری وارد مرکز درمانی می‌شود بیشتر با یک مرکز تجاری مواجه است. دامپزشکی جزو صنوفی است که می‌تواند در دفتر مسکونی کار کند به شرطی که ساختار داخلی تغییر نکند و معارضات همسایگی نداشته باشد. به طور مثال در شهرداری مشهد شخصی که از یک کلینیک بازدید کرده بود اشاره داشت که از یک ملک 125 متر مربعی 90 مترمربع آن مربوط به تجارت بود و یک فضای بسیار کوچک برای خدمات درمانی اختصاص داده شده بود. یک ملک مسکونی را می‌توان برای ارائه خدمات درمانی پذیرفت اما برای تجارت چنین چیزی امکان‌پذیر نیست
مسئله دوم به دخالت شهرداری در زمینه حیوانات ولگرد مربوط می‌شود. شهرداری یک مقام اجرایی است که به آن گفته شود چه کاری انجام دهد. همکاران حوزه دامپزشکی در جلساتی که با افراد مرتبط با شهرداری دارند می‌توانند صحبت کنند که کمک‌هایی در قالب طرح‌های مختلف در این زمینه انجام دهند. در طرحی که سال 98 داشتیم با نامه‌نگاری که با سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی و مسولان آنها انجام شد مقرر شد در بیمارستان حیوانات خانگی حمیدرضافتاحیان با یک طرح عمومی از زاد و ولد سگ‌های ولگرد جلوگیری کنیم. این طرح بر روی بیش از 100 مورد سگ ولگرد با حداقل هزینه و تقریبا رایگان با بهترین نحو به روش لاپاروسکوپی انجام شد. اگر جوزه های اجرایی، درمانی و بهداشتی دامپزشکی با شهرداری وارد صحبتهای جدی تر شود می‌توان به شکل طرح‌های مختلف این مسئولیت ها را پذیرفت و از این جهت شاید بتوان دامپزشکی را به نحو بهتری معرفی کرد که به سلامت جامعه اهمیت می‌دهد.
*چندی پیش، تعرفه جدید خدمات دامپزشکی بعد از سه سال تاخیر و تعلل و اماواگر ابلاغ شد وضعیت تعرفه گذاری ها را چگونه می بینید و در کل با بحث تعرفه گذاری موافق هستید؟
در خصوص تعرفه یک میزان تعیین شده وجود دارد و برخی از همکاران ممکن است به خاطر سختی کار یک مقدار کوچکی به این تعرفه اضافه کنند. اما در هر صورت میزان خسارتی که احتمالا به فرد دامپزشک هنگام درمان حیوانات به خصوص آن‌هایی که از نوع مهاجم هستند وارد می‌شود بسیار بیشتر از آنچه است که تصور می‌شود. بد نیست بدانید که متخصصان اعصاب و روان ویزیت بیشتری از هر صنف دیگر پزشکی هم رده خویش دارند چرا که وقت بیشتری را برای این کار صرف می کنند. ما نمی‌توانیم تعرفه‌ها را چندصد برابر کنیم چرا که بسیار خطرناک است زیرا افرادی که حیوان خانگی نگهداری می‌کنند در مقابل چنین تعرفه ای مقاومت می کنند. پناه آوردن برخی در این میان به فروش کالاها و یا فروش حیوانات تحت نظر اصول بهداشتی شاید بتواند یک مرهم کوتاه و اندکی برای آسیب هایی باشد که در دامپزشکی اتفاق می‌افتد. صاحبان علم و دانش و نفوذ باید صحبت کنند که چگونه می‌توان به حوزه دامپزشکی به عنوان یک حقیقت غیر قابل انکار خدماتی، درمانی و بهداشتی بسیار خطیر کمک کرد. در نهایت باید گفته شود که تعرفه باید به صورت یک عرف وجود داشته باشد.
*آقای دکتر چه عواملی در افزایش تقاضای خدمات درمانی برای حیوانات خانگی موثر است؟
تعداد افرادی که دامپزشک شدند در حال افزایش است و از طرف دیگر تعداد افرادی که حیوانات را نگهداری می‌کنند نیز در حال رشد صعودی است اما نمی توان گفت تناسب برقرار شده است. مراکز درمانی که در سطح شهر شروع به فعالیت می کنند یک اتفاق خوب است و حاکی از آن است که این مرکز قادر به ارائه خدمات در این حوزه هست. اما باید دید آیا واقعا میزان تقاضا به اندازه تعداد دامپزشک ها افزایش پیدا کرده است؟ بخش قابل توجهی از دانش‌آموختگان این حوزه در سطح کشور در حوزه حیوانات خانگی کار می‌کنند و اگر افزایش تقاضا برای خدمات درمانی وجود نداشته باشد این مراکز دچار مشکل می شوند. بنابراین نیاز به حضور بیمه ها و یا سایر راهکارهای مدیریتی حس می شود.
در زمینه سوق دادن مردم به سمت مراکز درمانی حیوانات خانگی بیمه‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند. به عنوان مثال اگر بیمه دندانپزشکی از یک شرکت باشید تمام دندان‌های شما را درمان می‌کنند. در بخش حیوانات خانگی نیز مسئله به همین نحو خواهد بود. بنابراین بیمه باید خدمتگذار باشد و پولسازی در درجه دوم برایشان اهمیت داشته باشد. عملا اگر بیمه بخواهد در حوزه دامپزشکی فعالیت کند باید اول خادم باشد و نقش خدمتگزار داشته باشد و به سلامت مردم و حیوانات کمک کند. اگر اینچنین نگاهی داشته باشند مطمئنا شرایط حضور و تداوم بیمه ها در حوزه حیوانات به خوبی ادامه پیدا خواهد کرد.
در حال حاضر چندین بیمه هستند که در حوزه حیات وحش فعالیت می‌کنند. اما در مورد بیمه دام کوچک، سازمان‌دهی و شکل آن مناسب نیست. این تفکر که هر کسی که حیوان دارد پول دارد غلط است. بخشی که فعلا وارد حوزه دامپزشکی به خصوص دام کوچک می‌شود بخش و لایه میانی و حتی کارمندی جامعه است. بیمه باید این موارد را پوشش دهد که تعداد آنها هم کم نیست. بیمه نیز نیاز به بودجه دارد و این کار می‌تواند با راهکارهای نهادهای بالادستی انجام شود. حیوانات باید دفترچه یا کارت درمانی داشته باشند و در این خصوص بیمه ها می‌توانند از تجربه پزشکی نیز در این مورد کمک بگیرند.
*آقاي دکتر شما در آکادمی خود نیز در امر آموزش نیز بسیار فعال هستید ، هدف اصلی شما برای برگزاری این دوره ها در آکادمی چه هست؟
همیشه فکر می‌کنم هماهنگی متوازنی بین آنچه که در دانشگاه بر اساس سرفصل دروس گفته می‌شود با آن چیزی که در کشور نیاز هست و سطح تقاضا وجود ندارد. در واقع آنچه در دانشگاه ها گفته مي شود بخشی از نیازهایی است که در کشور در حوزه دام کوچک و درمان و جراحی وجود دارد، اما بخش هاي دیگر یا گفته نشده یا اهمیت آن دیده نشده است. حتی ممکن است محل قرارگیری دانشگاه در یک شهر نیز در شکل هدایت دانشجویان تاثیرگذار باشد که در آن منطقه یک موضوع و پرداختن به آن از اهمیت کمتری با توجه به ارجاعات درمانگاهی آن برخوردار باشد. ممکن است در یک شهر نیاز به این وجود داشته باشد که به دام بزرگ و در شهر دیگر به حوزه شیلات یا دام کوچکو یا طیور و … پرداخته شود
دانشجوی دامپزشکی به صورت آزمون سراسری گزینش می‌شود. و در سالهای اخیر دانشجویان بعد از آزمون محل آموزش خود را انتخاب می‌کند. اگرچه در زمینه آموزش در سطح وزارت علوم سعی بر این بوده که همه حوزه‌ها پوشش داده شود اما فکر می‌کنم در رشته جراحی دامپزشکی بسیاری از سرفصل‌هایی که امروزه متقاضی آن در شهرها وجود دارد از سوی آموزش‌بیننده دانشگاهی نمی‌تواند به صورت کامل پاسخ داده شود. از اینرو سازمان نظام دامپزشکی رسالت بسیار بزرگی را در بازآموزی ایفا می‌کند و اگر سازوکارهای بهتری شکل بگیرد می‌تواند در کنار دانشگاه‌ها این روند را کامل و موثرتر نماید. در سراسر جهان همه افراد و حتی متخصصان که بسیار حرفه‌ای هستند نیز نیاز به بازآموزیهای حینکار و خدمت دارند بنابراین آموزش هیچگاه متوقف نخواهد شد
همواره پزشکی و دامپزشکی کنار هم بوده اند و به یکدیگر کمک کرده‌اند. اما باید دانش و مهارت خود را افزایش دهیم تا بتوانیم خودمان مسئول درمان بیمار باشیم. اگر در شهری یا استانی دامپزشکی می‌خواهد به حیوانی کمک کند اما از یک پزشک کمک بخواهد که اجازه کار در آن مرکز را ندارد این زیبنده دامپزشکی نیست. در این زمینه بحث جایگاه مطرح است و هر فرد دامپزشک باید مسئولیت کار خود را داشته باشد. اگر فردی دانش و یا مهارت را ندارد باید هزینه مالی و زمانی کند تا به آن دانش دست يابد. بايد يادمان باشد که دامپزشکی نیز همانند پزشکی و دامپزشک هم وزن و هم سنگ پزشک ارزش ویژه خود را دارد.
*آقای دکتر ممنون از وقتی که در اختیار دامپزشک نیوز قرار دادید.
انتهای پیام/
متخصص جراحی دامپزشکی این مرکز درمانی افزود: «بخش بستری و مراقبت‌های ویژه نیز حدود یک سال است که راه‌اندازی شده و با باکس‌های استاندارد و پرسنل دامپزشک فعالیت می‌کند. سعی کردیم اگر قرار است کاری انجام شود فقط در قفس نباشد چراکه در دنیا، حیوان را داخل قفس بستری نمی‌کنند. بلکه اتاق خاصی برای آن در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه در بخش بستری نیز اتاق‌ها به گونه‌ای است که امکان شستن و ضدعفونی وجود دارد و بهتر از یک باکس معمولی یا همان قفس است. ما سعی کرده ایم بعد از گذشت سه سال یک کار درست را انجام دهیم. اگر مریضی داشته باشیم که نیاز به پایش 24 ساعته داشته باشد قطعا پرسنل در آنجا می‌مانند. اما اگر با چنینی حالتی مواجه نباشیم پرسنل نیز تمام وقت در آن بخش حضور نخواهند داشت. بعضی از اوقات حالتی پیش می‌آید که برای یک حیوان جراحی چشم انجام شده و نیاز است هر چهار ساعت یک بار قطره داخل چشم ریخته شود، در چنین مواردی نیاز به مراقبت مداوم پرسنل وجود دارد. »
