به گزارش دامپزشک نیوز به نقل از روابط عمومی اداره کل دامپزشکی خراسان جنوبی دکتر محمد اصغرزاده مدیر کل دامپزشکی استان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: سال گذشته از خراسان‌جنوبی بیش از ۸۰۰ تن تخم مرغ به کشور عراق صادر شد.

مدیرکل دامپزشکی خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه خراسان‌جنوبی علاوه بر مرغ و تخم مرغ در بحث جوجه شتر مرغ و کبک نیز پتانسیل‌های بسیار خوبی برای صادرات دارد، بیان‌کرد: سال گذشته هزار و ۵۰۰ جوجه شتر مرغ به ازبکستان و سه هزار قطعه کبک به پاکستان صادر کردیم.

اصغر زاده با اشاره به اینکه نباید بازارهای صادراتی استان را تنها محدود به یک یا دو کشور کنیم، گفت: صادرات یکی از مؤلفه‌های مهم برای رونق تولید و افزایش روحیه تولیدکنندگان برای کار و تلاش بیشتر است.

انتقاد از خام فروشی شیر شتر

وی با انتقاد از خام فروشی در محصولات مرتبط با دامپزشکی اظهار کرد: متأسفانه در خراسان‌جنوبی برخی از محصولات چون شیر شتر به صورت خام‌فروشی عرضه می‌شود در حالی که می‌توان محصولات عدیده دیگری چون شیرخشک و کارامل از آن تهیه کرد.

مدیرکل دامپزشکی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه ۷۰ درصد گوشت مرغ تولیدی و ۲۰ تن از تولید روزانه تخم مرغ در خراسان‌جنوبی مازاد بر نیاز استان است، ادامه‌داد: بخش عظیمی از این تخم مرغ مازاد به استان‌های فارس، خراسان‌رضوی و حتی کیش می‌رود.

اصغرزاده در زمینه موانع صادرات مرغ و تخم خراسان‌جنوبی اظهار کرد: دولت نهاده‌ها را با ارز دولتی در اختیار واحدهای طیور قرار می‌دهد و همین نهاده‌ها در نهایت منجر به پرورش مرغ و تولید تخم مرغ می‌شود.

رونق صادرات انگیزه تولیدکننده را افزایش می‌دهد

وی بیان‌کرد: از این جهت دولت در برخی مواقع برای صادرات برخی اقلام چون خوراک دام و طیور محدودیت و ممنوعیت ایجاد کرده و یا آن را منوط به پرداخت تفاوت نرخ ارز می‌کند.

مدیرکل دامپزشکی خراسان‌جنوبی ادامه‌داد: هر گاه نرخ تعرفه صادرات پایین آمد، شوق و رغبت صادرکننده برای کار تلاش بیشتر جهت تولید نیز افزون شد.

اصغرزاده با اشاره به اینکه اتفاقات مثبتی در حوزه صادرات کالاهای بخش دامپزشکی در خراسان‌جنوبی رخ داده است، بیان‌کرد: برای اولین بار در فروردین ماه سال جاری از خراسان‌جنوبی کرک و پشم بز و گوسفند به ارزش دو میلیارد تومان به کشور چین صادر شد.

وی یادآور شد: دومین محموله کرک و پشم به ارزش ۵ میلیارد تومان آماده صادرات به کشور چین است.

به گزارش دامپزشک نیوز به نقل از خبرگزاری ایرنا ،ماجرای حیوانات باغ‌وحش مظفرالدین‌شاه را حتما شنیده‌اید. باغ‌وحشی که حیواناتش کمترین بهره را از بودجه خورد و خوراک می‌بردند و این کارکنان بودند که بهره‌مندان اصلی بودند. کار به آنجا رسیده بود که ببر و پلنگ و شیر از مشقت گرسنگی یکی یکی تلف شدند و دست‌اندرکاران باغ وحش برای آنکه همه چیز را عادی جلوه دهند؛ به ناچار در زمان بازدید مظفرالدین‌شاه، کارکنان را در جلد ببر و شیر‌های تلف شده می‌کردند تا سری و دمی تکان دهند و همه چیز ختم به خیر شود!

حالا ماجرای باغ وحش اصفهان را بشنوید؛ باغ وحشی که در نامناسبترین شرایط سال‌هاست حیوانات بومی و غیربومی را در دامنه کوه صفه، یکی از میراث طبیعی ارزشمند اصفهان به اسارت کشیده است. در همه این دوران دست‌اندرکاران این باغ‌وحش اصرار بر ادامه کار داشته‌اند و هیچ گاه از مواضع خود در قبال کارشناسان و فعالان محیط زیست کوتاه نیامده‌اند.

جای تامل اینجاست که شهری با این همه داعیه‌گری در فرهنگ، هنوز اندرخم تفکرات سال‌های قاجار مانده و اصرار به اداره باغ‌وحشی دارد که در دنیا منسوخ شده و تامل برانگیزتر اینکه این شهر جز این باغ‌وحش، تاسیس چهره‌های جدیدی از اسارتگاه‌های حیوانات را در قالب آکواریوم و باغ پرندگان و خزندگان را در کارنامه دارد. کاری که در دوران متعدد، شهرداری‌های اصفهان اصرار دارند با تقلید از شهر‌های خواهرخوانده بر فهرست افتخارات‌شان بیافزایند.

همه شواهد و دلایل نشان می دهد باغ وحش صفه اصفهان باید تعطیل شود؛ از شرایط نامساعد محل نگهداری حیوانات تا آنچه جسته و گریخته از ظاهر و رفتارشناسی آن‌ها نشان می‌دهد همه حاکی از وضعیت دشوار این باغ‌وحش است. این ماجرا در سال‌های پیشتر از سوی فعالان حقوق حیوانات پیگیری شد، اما شهرداری و گردانندگان این باغ وحش با انواع توجیه‌ها و موجه جلوه دادن مکان نگهداری حیوانات اصرار بر ادامه کار این باغ وحش داشتند.

قصه اسارت حیوانات در اصفهان

با وجود اینکه باغ وحش‌داری در همه جای دنیا منسوخ شده، ما همچنان در ایران و در اصفهان اصرار به ایجاد اسارتگاه‌های انواع و اقسام حیوانات داریم. از همین باغ وحش صفه گرفته تا باغ پرندگان و آکواریوم با شدت و ضعف، نمونه‌های بارز این اسارتگاه‌ها هستند. از دیدگاه فعالان حقوق حیوانات و محیط‌زیست اسارت، اسارت است؛ چه دلفیناریوم و آکواریوم باشد، چه تور بزرگ باغ پرندگان اصفهان، چه قفس‌های تنگ و زمین‌های آسفالت باغ وحش صفه.

کمیسیون اجتماعی و محیط‌زیست شورای شهر اصفهان گفته پیگیر این ماجراست و قرار است با بازدیدی که از این مکان دارند سرنوشت حیوانات این باغ وحش رقم بخورد؛ اینکه همین جا در اصفهان بمانند یا آن‌ها را راهی باغ وحش دیگری با استاندارد‌های بهتری کنند.

بزرگترین چالش، اما تصمیم‌گیری برای سرنوشت این حیوانات است، حیواناتی که ناگزیر از طبیعت دور مانده و حالا آینده‌شان خواهی‌نخواهی در دست انسان‌هاست.

سوال این است که آیا این حیوانات می‌توانند به طبیعت بازگردند؟! یا آنکه زندگی در باغ‌وحش، آن‌ها را در مواجه با طبیعت با بحران روبه‌رو می‌کند؟! چه تضمینی وجود دارد که انتقال آن‌ها به باغ‌وحش‌های دیگر شرایط زندگی را بهتر از سرنوشت‌شان در اصفهان کند؟! جواب این سوال‌ها هرچه باشد، باید گفت همه این شک و تردید‌ها همه تبعات ناشی از تصمیمات شتابزده است و به طور قطع اصفهان روزی باید این تجربه را در قبال باغ پرندگان و آکواریوم مستقر در ناژوان نیز تکرار کند و ناچار به تصمیم گیری‌های دشواری باشد که زیر ذره‌بین فعالان حقوق حیوانات است.

سرنوشت نامعلوم اسیران صفه

علی جعفری، مسئول پارک کوهستانی صفه گفت همه چیز منتهی به بازدید و رای نهایی شورای شهر دارد و بعد از آن تصمیم نهایی در خصوص اینکه باغ‌وحش به همین شکل بماند، تغییراتی داشته باشد و یا جابه جایی‌هایی انجام شود اتخاذ خواهد شد.

کورش محمدی مسئول کمیته اجتماعی و محیط زیست شورای شهر اصفهان از بزرگترین چالش پیش‌رو برای تصمیم‌گیری در خصوص سرنوشت این حیوانات گفت: صحبت بر سر این است که اگر قرار باشد باغ‌وحش صفه را تعطیل کنیم، سرنوشت این حیوانات چه خواهد شد؟! آیا مکان مناسب یا ژئوپارکی هست که بتواند این حیوانات را بپذیرد یا حتی ما در اصفهان این امکان را داریم که این حیوانات را در طبیعت رها کنیم؟!

به گفته محمدی اینکه این حیوانات در طبیعت وحشی بزرگ نشده‌اند و امکان دارد با رهاسازی در طبیعت دستخوش آسیب و نابودی شوند و از طرفی اقدامات آموزش، تحقیق و پژوهش در زمینه حیات‌وحش در اصفهان ناچیز بوده، شورای شهر نمی‌خواهد تصمیم هیجانی‌ای در این رابطه بگیرد، اما بناست به دنبال توقف فعالیت باغ وحش صفه باشند.

حالا قرار است تعطیلی باغ‌وحش صفه به عنوان پیشنهاد کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر به صحن علنی برود تا بعد از اینکه فعالیت‌های باغ وحش متوقف شد، شرایط واگذاری بخشی از این انتقال به بخش خصوصی امکا سنجی شود.

او هم‌چنین افزود: بهترین حالت این است که بخش خصوصی مشارکت کند و بتواندبا تامین استاندراد‌های دنیا برای حفاظت و حقوق حیوانات متناسب با اقلیم و محیط‌های طبیعی اصفهان اقدام کند. اما اگر امکان آن نباشد با مراکزی که حداقل شرایط استانداردتری برای زیست‌طبیعی داشته باشند وارد مذاکره خواهیم شد.

دهکده حیوانات قزوین اعلام آمادگی کرده تا برخی از حیوانات وحشی باغ وحش صفه را بپذیرد و محمدی در این رابطه گفت ممکن است حیوانات وحشی باغ وحش را با تضمین بیشتری در اختیار این باغ وحش قزوین قرار بدهند.

اما در عین‌حال این عضو شورای شهر اصفهان از بررسی گزینه‌های دیگر هم گفت: نگرانی ما از حقوق حیوانات است، قرار نیست که ما حیوانات را از این باغ وحش به باغ وحش دیگری منتقل کنیم. اگر قرار باشد به حیات‌وحش دیگری منتقل کنیم خوب در شهر خودمان باغ وحش داریم و ضرورتی برای صرف وقت و هزینه نیست.

در خصوص دهکده حیوانات باراجین قزوین که اعلام آمادگی کرده می‌تواند پذیرای برخی از حیوانات باغ‌وحش اصفهان باشد باید گفت؛ این دهکده شرایط خیلی بهتری نسبت به باغ وحش صفه دارد و کسی که آن را تاسیس کرده یکی از دوستداران حیات وحش است که البته نه در طبیعت که در مساحتی بالغ بر ۱۰ هکتار در کیلومتر پنج بوستان باراجین از حیوانات آسیب دیده حمایت می‌کند.

او در دهکده حیوانات که با نام باغ‌وحش در حفاظت محیط‌زیست ثبت شده و از سوی شهرداری قزوین حمایت می‌شود بیشتر از حیواناتی مراقبت می‌کند که دیگر قادر به زندگی در طبیعت نیستند، آسیب دیده انسان‌ها هستند، در اسارت بوده یا نقص عضو شده‌اند.

محمدی که می‌گوید کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر مصمم است یک باغ‌وحش از هفتاد باغ‌وحش کشور کم بشود معتقد است یکسری از حیوانات باغ وحش صفه مانند قوچ قابلیت رهاسازی در طبیعت اصفهان را دارند. اما این امکان را لازمه تضمین‌ها و نظرات کارشناسی سازمان حفاظت محیط زیست استان اصفهان دانست.

حسین اکبری، معاونت نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت برای انتقال برخی از حیوانات باغ وحش صفه نیازمند بررسی‌های بیشتری هستند و باید با اخذ نظرات کارشناسان این سازمان، در این رابطه اعلام نظر قطعی کنند.

شهرداری از تصدی‌گری حیات وحش دست بردارد

شاهین سپنتا، دامپزشک و حامی حقوق حیوانات بر این باور است که شهر اصفهان از ظرفیت‌های بسیار عالی تاریخی، فرهنگی و طبیعی برای جلب گردشگر برخوردار است و هیچ نیازی به ایجاد باغ وحش برای چنین منظوری ندارد.

او افزود:حتی اگر ادعا شود این باغ وحش با هدف آموزش موضوعاتی در مورد حیوانات به مخاطبان خصوصا کودکان و ایجاد حس علاقه نسبت به حیوانات ایجاد شده، باز هم به جرات می‌توان گفت باغ وحش صفه نه تنها در دستیابی به چنین هدفی ناکام بوده بلکه با خلق جلوه‌های زشت از به اسارت کشیدن حیوانات برای کودکان و دانش آموزان ما جنبه بد آموزی دارد.

آن طور که سپنتا می‌گوید امروز در برخی کشور‌ها برای آموزش کودکان و نزدیکی با حیات وحش به جای احداث باغ وحش‌های واقعی به خلق باغ‌وحش‌های مجازی هفت بعدی اقدام می‌کنند که به مراتب سالم‌تر، کم هزینه‌تر، آموزنده‌تر و جذاب‌تر هستند.

عضو انجمن دوستداران اصفهان هم‌چنین یادآور شد: هیچ گردشگر خارجی یا حتی داخلی حاضر نیست صرف هزینه کند و در شهر تاریخی اصفهان به تماشای اسارت حیوانات بنشیند؛ بنابراین این اسارتگاه وحش جز هزینه و اتلاف سرمایه، نفعی برای اصفهان ندارد.

سپنتا بنیان‌گذار انجمن حمایت از حیوانات در اصفهان ادامه داد: از سال‌ها قبل مجموعه فعالان محیط‌زیست و حامیان حقوق حیوانات در اصفهان با تصدی‌گری شهرداری اصفهان در ایجاد باغ وحش، باغ پرندگان، باغ خزندگان و دلفیناریوم مخالف بوده و هستیم که خوشبختانه مورد آخر احداث نشد، اما سایر موارد با وجود همه مخالفت‌ها احداث شده و به کار خود ادامه می‌دهد، ولی امیدوارم شهرداری اصفهان در تصدی‌گری خود در خصوص حیات وحش تجدید نظر کند.

او افزود: باغ وحش‌های مطرح دنیا خود را به دانش روز مجهز کرده‌اند و استاندارد‌های جهانی را رعایت می‌کنند. اما برعکس در ایران فرسنگ‌ها با استاندارد‌های جهانی فاصله داریم و آنچه که در امروز در ایران به نام باغ وحش شناخته می‌شود دست کمی از اصطبل‌های سلطنتی دوران قاجار که نام‌هایی مثل فیل خانه یا شیرخانه را یدک می‌کشیدند ندارند.

این دامپزشک یادآور شد: در ایران نه تنها زیرساخت‌های احداث باغ وحش فراهم نیست بلکه با توجه با مغفول ماندن سرفصل‌های نگهداری و درمان جانوران وحشی در نظام آموزشی ما، به طور معمول شیوه‌های علمی نوین در این موارد رعایت نمی‌شود.

سپنتا معتقد است انتقال این حیوانات به سایر باغ وحش‌های موجود در ایران در بهبود شرایط آن‌ها چندان موثر نیست و بهتر است که از باغ وحش‌های استاندارد آسیایی یا اروپایی درخواست کنیم این حیوانات را پس از طی مراحل قرنطینه تحویل بگیرند.

سپنتا تاکید کرد: قبل از هرگونه انتقال، این حیوانات باید به دقت معاینه و قرنطینه و در صورت لزوم مورد درمان قرار بگیرند، شرایط حمل و نقل آن‌ها باید طبق ضوابط سازمان دامپزشکی باشد تا از رهگذر نقل و انتقال به محیط جدید، آسیب‌های بیشتری به این حیوانات وارد نشود.

در باغ وحش صفه اصفهان ۳۱۸ حیوان متشکل از ۳۷ گونه وجود دارد.

انتهای پیام/

به گزارش دامپزشک نیوز به نقل از خبرگزاری تسنیم –با تاثیر همه گیری ویروس کرونا بر صنعت بسته بندی گوشت، کشاورزان آمریکا جایی برای فرستادن خوک های بالغ خود ندارند تا فضا برای بچه خوک های تازه به دنیا آمده باز شود. این بحران باعث شده به ماده خوکهای بالغ دارویی تزریق شود تا بچه های خود را سقط کنند.

کشاورزان آمریکا می گویند به خاطر کمبود جا برای نگهداری حیوانات و نداشتن منابع مالی برای غذا دادن به آنها مجبورند احشام خود را معدوم کنند. بزرگترین شرکت های گوشت دنیا از جمله اسمیت فیلد فودز، کارگیل تایسون فودز فعالیت های خود را در 20 کشتارگاه و کارخانه های فرآوری گوشت در آمریکای شمالی از اول آوریل متوقف کرده اند. به این ترتیب ترس از کمبود گوشت افزایش یافته است.

این بحران بزرگ در صنعت مواد غذایی که به خاطر بسته شدن رستوران ها به وجود آمده، زنجیره عرضه در این بخش را مختل و کشاورزان را مجبور کرده همه چیز را نابود کنند از شیر گرفته تا سبزیجات و حیوانات.

میلیون‌ها خوک، جوجه و انواع دام به خاطر بسته شدن کشتارگاه ها نابود می شوند و به این ترتیب عرضه گوشت به خواروبار فروشی ها کاهش می یابد.

بیشترین ضربه را خوکها خورده اند به طوری که تولید روزانه آنها یک سوم کاهش یافته است. برخلاف دام ها که می توان آنها را در خارج از دامداری ها و در چمنزارها نگهداری کرد، خوک های آمریکا در فضاهای بسته با دمای کنترل شده برای کشتارگاه ها آماده می‌شوند. اگر به مدت طولانی تری در این مکان ها باقی بمانند بیش از حد بزرگ شده و به یکدیگر آسیب می رسانند. باید خوک های بالغ را قبل از به دنیا آمدن بچه خوک ها از خوک های ماده ای که درست قبل از همه گیری کرونا باردار شده بودند جدا کرد.

کری و بارب مرگن، دو کشاورز در ایالت مینسوتای آمریکا با ناراحتی 61000 مرغ تخم گذار خود را در اوایل همین ماه با دی اکسید کربن مسموم کردند و کشتند.

دینن میر، یک کشاورز در ایالت آیوا گفت عضو گروهی از 9 تولید کننده است که مجبور شده اند پنج درصد از بچه خوکهای تازه به دنیا آمده و حدود 125 جنین خوک را در یک هفته نابود کنند. وی گفت تا پایان یافتن این شرایط به معدوم کردن حیوانات ادامه می دهند و ممکن است تعداد آنها هر هفته افزایش یابد. به گفته میر، از بدن این حیوانات برای درست کردن کود استفاده می‌کنند. این گروه از کشاورزان خوک های بالغ را هم برای کاهش تعدادشان معدوم میکنند.

به گفته اقتصاد دان های بخش کشاورزی، گروه های تجاری محصولات کشاورزی و قانونگذاران فدرال، این کشتارهای اجباری در شرایطی در سراسر آمریکا افزایش یافته که این کشور احتمالا با کمبود مواد غذایی مواجه می‌شود و سوپر مارکت ها و بانک های غذا به سختی نیازهای خود را برطرف می کنند.

کشاورزان کشور همسایه آمریکا، کانادا هم حیواناتی را که نمی توانند بفروشند و توانایی تغذیه آنها را ندارند معدوم می‌کنند.

کشاورزان از این ناراحتند که محصولات و دامهای آنها باید به مصرف مردمی برسد که به خاطر این بحران بیکار شده اند و نیاز به بانک های غذا دارند ولی حالا مجبورند محصولات خود را نابود کنند و حیواناتشان را به بدون هیچ دلیلی بکشند.

انتهای پیام/

درچند روز گذشته تصویر دردناک زنده به‌گور شدن جوجه‌­‌های یک‌روزه برخی مرغداری‌ها خاطر مردم را مکدر کرد. این اتفاق صرفاً با توجیهات مختلف اقتصادی مانند کمبود و یا گرانی خوراک مرغ و جوجه، پائین بودن قیمت­‌ها تحت تأثیر فضای کرونایی و عدم تناسب عرضه و تقاضا انجام شد. اما هرانسان برخوردار از کمترین فهم و دانشی می‌­‌داند که این دلیل‌تراشی‌‌ها غیراز پاک­ کردن صورت مسئله توجیه دیگری ندارد. اما اقتصاد لیبرالیستی و مدیریت اقتصادی مطابق آن طرز تفکر (بخوانید مدیریت سیاست‌زده لیبرالیستی) در کشور را می‌­توان به‌طور کلی عامل وقوع چنین اتفاق وحشتناک و منزجر دانست.
سالیان متمادی است که این مرزوبوم خسارت‌های مدیریت با ذهنیت وارداتی را متحمل می‌­شود که خروجی آن اتلاف منابع و سرمایه­‌های کشور اعم از انسانی و غیرانسانی است.
اتفاق مورد بحث هم از همین منظر قابل بررسی است. نگاه سوداگرانه شخصی به همه ملک و سرمایه، محور وحقیقت اقتصاد لیبرالیستی است و به تبع آن، وسیله را درخدمت هدف دیدن و و فقط هدف را دیدن، منطق این اندیشه است. آزادی مطلق در ملکیت هم جزئی از این پیکره به شمار می‌‌­رود. اینکه برخی از مسئولین در توجیه این واقعه به عادی بودن آن در همه جای دنیا‌‌ اشاره می‌­‌کنند، نشان ازاین دارد که اولا این نوع طرز تفکر درنظام اقتصادی ما رسوخ پیدا کرده، ثانیا از تقلید کورکورانه و دریغ ازاندکی فکر و ابتکار در نظام مدیریت ما حکایت می‌­‌کند.
موضوع اتلاف جوجه‌‌های یک‌روزه از بعد اقتصادی دارای اهمیت است، چرا که در شرایط کنونی کشور(و نیز جهان) که تحت تأثیر کرونا، خانواده­‌‌های زیادی درسراسر کشور با کمترین و بعضا بدون هیچ درآمدی درتنگنای مالی شدید زندگی می‌­کنند، آیا دولت و مجموعه حکومتی نمی‌­توانست آن را دراختیار این قشر قرار دهد؟! درخبر‌ها آمده بود که کمیته امداد آمادگی دارد این جوجه­‌‌ها را از مالکان خریداری کند. صادرات هم روش دیگری است که غیر از آثار اقتصادی مانند ارزآوری، ایجاد‌‌ اشتغال و منبع درآمد بودن و… آثار فرهنگی، سیاسی و… هم به‌دنبال داشت.
اما قصد اصلی نگارنده از این سطور ناظر به رهیافت فقهی- حقوقی است. دین اسلام برای تمام موجودات، حق و حقوقی قائل شده است، از حق الله  تا حق انسان و حیوان و حتی حقوق جمادات، که اندکی تأمل در این دستورات، هر انسان با انصاف را در برابر عظمت این شریعت مقدس به کرنش وادار می‌­کند.
در نوشتار حاضر حقوق حیوانات در فقه اسلامی‌ و احادیث معصومین(ع) مورد بررسی قرار گرفته است.
*  *  *
توحید و رازقیت الهی
کشتن حیوانات به بهانه نبودن خوراک آنها از منظرتوحیدی، عملی خلاف و ممنوع است.خداوند سبحان، خودش فراهم کردن روزى همه مخلوقات را برعهده گرفته و در قرآن مجید، تمام جنبندگان، پرندگان و چرندگان را «امت»‌هایى مانندِ جوامع انسانى دانسته و فرموده است:
«هیچ جنبند‌ه‌اى در زمین نیست و هیچ پرند‌ه‌اى که با دو بال خود پرواز مى‌کند، مگر اینکه امت‌‌هایى مانند شما هستند. ما هیچ چیز را در این کتاب، فرو گذار نکردیم؛ سپس همگى به سوى پروردگارشان محشور مى‌شوند».(1)
درآیه دیگرى به فراهم کردن نیاز‌هاى ضرورى و احتیاجات حیاتى حیوان‌ها‌‌ اشاره وآن را درکنار انسان‌ها ذکر کرده و فرموده است:
«چه بسا جنبنده‌اى که قدرت حمل روزى خود را ندارد، خداوند، او و شما را روزى مىدهد؛ و او شنوا و داناست.»(2)
در قرآن هرگونه آزار و اذیت کردن حیوان‌ها، مانند بریدن گوش و دُم و…کارى زشت و شیطانى شمرده شده است:
«و آنان را گمراه مىکنم و به آرزو‌ها سرگرم مى سازم و به آنان دستور مىدهم که (اعمال خرافى انجام دهند و) گوش چارپایان را بشکافند و آفرینشِ (پاکِ) خدایى را تغییر دهند (و فطرت توحید را به شرک بیالایند) و هر کس، شیطان را به جاى خدا ولىّ خود برگزیند، زیان آشکارى کرده است.»(3)
ب) مالکیت شخصی
اسلام با پذیرش اصل مالکیت شخصی، اختیار HKSHK در استفاده ازمایملک خویش را مورد تأکید قرار داده است. مالکیت خصوصی در نظام اقتصادی اسلام چنان مورد توجه و احترام قرارگرفته که از سوی قرآن کریم، حکم بریدن دست سارق یعنی متجاوز به حریم این نوع مالکیت صادر شده است(4)
درباره مالکیت خصوصی به آیات بسیاری استناد شده است.(5) همچنین آیاتی که سفارش به قرض، ارث، انفاق، صدقات، وصیت، عتق، دیه و ربا می‌­کنند؛ دلیلی بر پذیرش مالکیت خصوصی هستند.
شهید مطهری می‌­نویسد: «دراسلام هرفردی «از نظر اقتصادی حقّ مالكیّت بر محصول كار خود و حقّ معاوضه و مبادله و صدقه و وقف و اجاره و مزارعه و مضاربه و غیره در مایملك شرعی خود دارد».(6)
فقه اسلامی‌ هم با استناد به آیات و روایات عدیده، براین اصل صحه گذاشته است. قاعده تسلط،(7) از آن جمله است.
مفاد قاعده تسلط این است که «هرمالکی، نسبت به مال خود تسلط کامل دارد و می‌‌تواند در آن هرگونه تصرفی اعم از مادی و حقوقی بکند و هیچ‌کس نمی‌‌تواند او را بدون مجوز شرعی از تصرفات منع کند. به‌­عبارت دیگر، به موجب این قاعده، اصل برآن است که همه‌گونه تصرفات برای مالک مجاز است، مگر آنکه به موجب دلیل شرعی خلاف آن ثابت شود».(8)
مالکیت در اندیشه غربی واسلام
درمکتب سرمایه­‌داری، آزادی فعالیت­‌های اقتصادی و مالکیت، زاییده چند اصل مبنایی است:
1.دئیسم(Deism): پس از عصر نوزایی (رنسانس) و به‌دلیل نارسایی آموزه­‌های کلیسا، اندیشه‌‌های مذهبی مبتنی بر وحی و تدبیرگری پروردگار به تدریج کنار گذاشته شد و اندیشه دئیسم (الهیات طبیعی) جای آن را گرفت.(9)
2.ناتورالیسم(naturalism) یا طبیعت‌گرایی:
ر‌هاورد این اصل، حاکمیت قوانین طبیعی بر امور جهان و جوامع انسانی، درنتیجه آزادی اقتصادی و ر‌هایی از تمام قیود محدود‌کننده فرد وجدایی اقتصاد از ارزش­‌های والای انسانی است.(10)
3.اومانیسم(humanism) یا انسان‌مداری:
اصالت را به انسان می‌­دهد و تجربه فرد، تن‌ها ملاک شناخت حقیقت بوده و اندیشه­‌ها و خواسته­‌های انسانی، ملاک خوبی­‌ها و بدی­‌ها، قوانین و مقررات می‌­باشد.(11)
4.اصل فردگرایی (individualism):
نظریه‌ای است که ارزش بالاتری را به فرد در قبال جامعه قائل می‌‌شود، که نتیجه آن آزاد گذاردن افراد درعمل به هرآنچه نفع شخصی خود می‌­دانند است. نمود این نگرش درحوزه اقتصادی، آن است که دارایی هر شخص از آن خود اوست و به خداوند، جامعه یا دولت تعلق ندارد و وی می‌­تواند طبق امیال خودآن را به‌کار گیرد.(12)
5.اصل اخلاقی فایده‌­گرایی(utilitarianism) یا اصالت نفع:
این اصل برسه اندیشه استوار است؛ اول خوشی و لذت فردی باید هدف رفتارآدمی ‌‌باشد، دوم هرخوشی ولذت فردی تن‌ها برای یک نفراست، سوم هدف عمل اجتماعی، باید افزایش مطلوبیت کل باشد. براین اساس، هرفرد، به‌ویژه در فعالیت‌‌های اقتصادی، صرفاً به‌دنبال پیشینه‌سازی سود و لذت است.(13)
بر اساس این اصول، انسان، موجودی بریده از خدا و آموزه‌‌های وحیانی، دارای اصالت و مرجعیت تعیین ارزش‌‌ها و دارای هویت فردی می‌­باشد؛ در این نگرش انسان مالک بی‌چند و چون خویش و اموال خویش است و خواسته­‌ها و امیال وی، اهداف و ارزش­‌های او را برمی‌­گزیند و پیوسته تابع لذت‌‌ها و خوشی­‌های نفس است، از این روی، باور به مالکیت خصوصی با حداقل محدودیت‌‌ها، کاملاً طبیعی می‌­نماید.
اما بر اساس آموزه‌‌های وحیانی، رابطه انسان با خداوند به گون‌های دیگر تعریف می‌­شود و نظام اقتصادی مبتنی بر قرآن را از دیگر نظام­‌ها به کلی متمایز می‌­سازد.
در بینش اسلامی‌، خداوند، محور و کانون جهان هستی است، و رابطه او با جهان و انسان، رابطه خالقیت(رعد/16،زمر/62،انعام/ 102،) و ربوبیّت (انعام/164، سجده/5،طه/50)رنیل به کمال وجودی خود، نیازمند او هستند. قرآن کریم با یادآوری خالقیت و ربوبیت الهی، «مالکیت» حقیقی جهان هستی را هم از آن خداوند می‌داند(آل‌عمران/109) در نتیجه انحصار حق حاکمیت و قانونگذاری با خداست(انعام/ 57 و 62) چرا که مالکیت دیگران نسبت به خود و استعداد‌ها، توانمندی‌ها و دارایی­‌های آنان، اعتباری و به اجازه و فرمان خداست و اوست که حدود آزادی افراد در فعالیت‌‌های اقتصادی را مشخص می‌‌کند. از این روی، برخلاف اندیشه «خویش مالکی» که یکی از وجوه فردگرایی در مکتب سرمایه‌داری است، اسلام، نظریه «خدا مالکی» را مطرح می‌‌کند والتزام به این اصل، به معنای تعهد در برابر احکام و ارزش‌‌های الهی خواهد بود. چرا که اسلام انسان را خلیفه خداوند در روی زمین معرفی کرده است.(بقره/30،انعام/165) و باید سبک و سلوک خود را طبق اصول حاکم بر نظام هستی منطبق سازد.
پس این تصرف مطلق نبوده و اسلام خطوط قرمزی هم برای آن تعیین کرده است. انسان حتی نسبت به بدن خود مالکیت حقیقی و مطلق ندارد که بخواهد هرگونه و با هر انداز‌ه‌ای از شمول وگستره تصرفی، با آن رفتار کند.دراسلام، آزادی اقتصادی بر مدار حلیت شرعی می‌چرخد، در اندیشه اسلامى، آزادى اقتصادى در چارچوب بندگى خدا و احترام گذاشتن به حریم حلال و حرام تفسیر مىشود.(14)
به همین سبب، مالکیت خصوصی در این نظام برخلاف نظام سرمایه­‌داری، محدود است؛ زیرا مالکیت خصوصی از دیدگاه قرآن درطول مالکیت خداوند قرار دارد؛ از این‌رو، خداوند می‌‌تواند محدودیت‌‌هایی را برای این مالکیت وضع و حتی در برخی موارد، آن را سلب کند.
قرآن کریم، در‌ اشاره به این حقیقت می‌‌فرماید: «و از مالی که خدا به شما داده است، به ایشان[بردگان باز خریده شده] بدهید.»(15)  دستور به ایتاء و همچنین«مال الله»‌‌ اشاره به مالکیت خداوند پیش از مالکیت انسان کرده است. همچنین واجبات مالی دیگر مانند خمس وزکات در آن راستا تعریف می‌‌شوند. ازسوی دیگر، به‌خاطر مسئولیت آدمی ‌‌در برابر جامعه و ارتباط تنگاتنگ منافع فرد و جامعه(16)دردیدگاه قرآن(بقره/134) فعالیت­‌های اقتصادی ناسازگار با منافع جامعه، ممنوع می‌­ شود.
فقه اسلامی‌ هم هرگونه ایجاد ضرر وزیان به دیگران مخصوصاًًًً درگستره اجتماعی را حرام اعلام کرده است. «قاعده نفی ضرر» از قواعد مسلّم واجماعی است که دلیل بر این ادعاست. این قاعده دردین اسلام قلمرو بسیار وسیعی دارد، و تمامی‌ زوایای زندگی بشر را در برمی‌­گیرد.
قاعده لاضرر در قالب حدیث در حدّ تواتر به اثبات رسیده (17) و اهل سنّت نیز به این قاعده اهتمام ورزیده و از طریق آن‌ها نیز وارد شده است.(18)
فقهای اسلام اضرار به غیرجهت دفع ضرر از خویش را جائز نمی‌­دانند و در صورت کسب منفعت شخصی به طریق اولی ممنوع است.(19)
پس اولا از بین بردن سرمایه در اسلام ممنوع است ،هرچند که در ملکیت خود باشد. ثانیا اگر این اتلاف باعث ضرر و زیان به دیگران و جامعه شود، اولویت بیشتری می‌­یابد.
حقوق حیوانات در اسلام
تا اواخر قرن هجدهم میلادی نگاه فلسفه غرب به حیوانات بسیار بی‌رحمانه بود. بر اساس نگرش آنچنانی، آنچه یک موجود جاندار را ذی‌حق می‌‌کرد «دارا بودن عقل و مرتبه‌ وجودی بالا و یا برگزیدگی» بود. در فلسفه ارسطو و رواقیان عقل(یعنی آدم بودن) ملاک ذی‌حق بودن است. در نظامواره کیهان‌شناختی ارسطو، حیوانات در یک­ چرخه و سلسله‌ مراتب وجودی، در پایین جدول جای دارند و در خدمت مراتب بالای جدولند و بدین­‌رو، هرگونه بهره‌کشی از حیوانات می‌‌تواند توجیه بپذیرد. بر اساس تفسیر آکویناس، فیلسوف رسمی‌ ‌‌کلیسا، از سفر آفرینش، خداوند به انسان‌‌ها اجازه داده است بر حیوانات مسلط باشند و برای خداوند مهم نیست انسان با حیوانات چه می‌‌کند. تن‌ها دلیل آکویناس برای ضرورت پرهیز از رفتار سنگدلانه با حیوانات این است که این کار می‌‌تواند به سنگدلی انسان بینجامد. رنج حیوانات برای آکویناس اهمیت نداشت. کانت (فیلسوف اومانیستی) معتقد بود که انسان مستقیماً وظیفه‌ای در قبال حیوانات ندارد و حیوانات فقط وسیله‌ای برای رسیدن انسان به اهداف خود است. از نظر دکارت حیوانات رنج نمی‌‌کشند و همچون ‌اشیای مکانیکی تنزل یافته‌اند؛ آن‌ها مانند ساعتند که با تکان خوردن، صدا تولید می‌‌کند.
به تصریح قرآن، حیوانات مثل تمام خلقت، بیهوده خلق نشد‌ه‌اند. حیوانات در ملکیت انسان(20) دارای منفعت‌های(21) زیادی هستند. مرکب(22)، خوردنی(گوشت)(23)، نوشیدنی(شیر)(24)، پوشش(25) از جمله فایده­‌های حیوانات نسبت به انسان ذکر شد‌ه‌اند.
اما این مطلب به این معنا نیست که جانوران نزد خداوند، هیچ ارزشی نداشته و تنها نفع و منفعت انسان، ملاک است. بلکه بر عکس؛ آدمیان در برابر بهره‌برداری از حیوانات به رعایت احترام ذاتی و حق­ حیات آنها- جز درموارد خاص مانند خطرجانی- مکلف هستند و برای حیوانات نیز از سوی پروردگار حقوقی بر عهده انسان‌‌ها گذاشته شده است.
از منظر قرآن حیوان چه‌­بسا از انسان هم ارزشمندتر باشد. قرآن انسان غافل را که از گوش و چشم خویش جهت عبرت بهره نبرده و با تفقه و تفکر در نظام آفرینش، سیر تکاملی را طی نمی‌کند؛ از چهارپایان هم گمراه‌تر می‌‌داند(أعراف/ 179). روایات بسیاری هم در این زمینه وجود دارند.(26)
از سخنان پیشوایان معصوم(ع) به دست می‌‌آید که حیوانات دارای شعوری مطابق با وجود حیوانی خود بوده و دارای احساسات و عواطفند.
نمونه‌ای از روایات در این مورد تقدیم می‌‌شود:
پیامبر اسلام(ص) از کشتن هر جاندارى نهى فرمود، مگر آنکه آزار و آسیب برساند.(27)
در حدیثی دیگری از حضرت محمد(ص)، نقل شده است: اگر ستمى که به حیوانات مى‌کنید بر شما بخشیده شود، بسیارى از گنا‌هان شما بخشوده شده است.(28)
در حدیثی تکان‌دهنده و تأمل‌برانگیز از رسول خدا (صلى­الله علیه وآله)، ایشان کسی را که حیوانات را مثله (زجرکش) کند لعنت کردند.(29)
مشابه این حدیث از امیرالمومنین(ع) نقل شده است: از پیامبر شنیدم که مى­فرمود: مبادا [موجود زند‌ه‌ای] را گرچه سگ‌‌ هار باشد، مثله کنید.(30)
حیوانات، تسبیح‌­گوی خداوند هستند: به‌صورت حیوانات سیلی نزنید؛ زیرا آنها حمد و تسبیح خدا مىگویند.(31)
سلام پیامبر(ص) به حیوانات: راوندى از امام صادق(ع) نقل کرده است:مردى خدمت پیامبر رسید و به حضرت سلام کرد. پیامبر [به صیغه جمع] فرمود: وعلیکم السلام. آن مرد عرض کرد: اى رسول خدا! من یک نفر بیش نیستم! حضرت فرمود: بر تو و اسبت سلام کردم.(32)
شکایت حیوانات از انسان‌ها در قیامت: پیامبر اکرم(ص) فرمود: هرحیوانى- پرنده یا جز آن-  کـه بـه ناحـقّ کشته شود در روز قیامت از قاتل خود شکایت خواهد کرد.(33)
درروایتی از امام صادق(ع) آمده است:پلیدترین گنا‌هان، سه چیز است: کشتن حیوان، ندادن مهریه زن، نپرداختن دستمزد اجیر.(34)
درروایتی دیگر امام صادق(ع) از پدرانش نقل می‌‌فرماید: پیامبر(ص) فرمود: صاحب حیوان اموری را درباره حیوان خود باید رعایت کند: هرگاه فرود می‌‌آید نخست آن را علف دهد و هرگاه گذرش به آب می‌‌افتد، آب را برحیوان عرضه کند.(35)
جناب ابوذر می‌‌گوید: شنیدم رسول خدا می‌‌فرمود: حیوان می‌‌گوید: پروردگارا! به من مالکی که اهل راستی باشد و سیرم کند و سیرابم سازد و مرا به کاری افزون بر توان وادار نکند، روزی نما!).(36)
از علی(ع) نقل شده: هرکس از شما با حیوان خود، مسافرت کند، باید هنگامی ‌‌که فرود می‌‌آید، نخست آن را علف دهد و سیراب کند.(37)
فقه اسلامی‌ و حقوق حیوانات(38)
نگاهی به ابواب مختلف فقه نشان می‌­دهد که حقوق حیوانات در منابع فقهی مانند خوراک، بهداشت و نگهداشت آنها به طور جدی مدنظر بوده است.
شهید ثانی می‌‌نویسد: «همان‌گونه که برای ماندگاری آدمی‌، هزینه کردن مال، واجب است برای ماندگاری حیوان محترم نیز این کار واجب است، گرچه حیوان ازآن دیگری باشد… و اگر انسان، دارای سگی گرسنه و غیرگزنده و دارای گوسفند باشد، بر او، آب و علف خوراندن گوسفند، واجب است».(39)
بر اساس فقه اسلامی‌ برای حفظ جان یک حیوان حتی می‌­توان واجب شرعی عبادی را‌ ترک و یا جایگزین کرد. مثلا اگرشخصی، مقداری آب برای نوشیدن داشته باشد و احتمال دهد که اگر با آن وضو بگیرد، دچار تشنگی می‌­شود، بر او واجب است تیمم کند و آب را صرف وضو نکند.
صاحب جواهر، پس از نقل این فتوا، می‌‌نویسد: اگر به تشنگی حیوانی که خونش محترم است نیز بترسد، حکم همین است، گرچه آن حیوان، سگ باشد.(40)
به نوشته صاحب جواهر، این فتوای فقیهان، مطلق است و مقید به زیان (زیان هلاک شدن حیوان) نیست.
محقق حلی می‌­نویسد: اگر شخصی بر حیوانی که به او هجوم کرده، جنایتی وارد کند، اگر برای دفاع از خود بوده، ضامن نیست و اگر برای غیردفاع بوده، ضامن است.(41)
صاحب­ جواهر، در شرح این عبارت می‌‌نویسد: سزاوار است در دفاع، به انداز‌ه‌ای که دفاع به حقیقت می‌‌پیوندد، بسنده کند.(42) یعنی به همان اندازه که دفاع صورت گیرد و خطر دفع شود، باید اکتفا کند.
حق نفقه حیوان: هر حیوانی که در ملکیت انسان باشد دارای حق نفقه است. شیخ طوسی می‌­نویسد: هرگاه شخص، مالک حیوانی شود، واجب است هزینه آن را برآورد و در این حکم، فرقی بین حیوانی که گوشت آن را می‌‌شود خورد و حیوانی که گوشت آن را نمی‌‌شود خورد، نیست و پرنده و غیرپرنده مساوی است، زیرا حیوان حرمت دارد.(43)
ایشان سخنی فراتر از این هم دارد: حالت و چگونگی حیوان از دو گونه بیرون نیست: یا درآبادی به سر می‌‌برد یا در بیابان. در فرض اول، هزینه حیوان بر مالک، واجب است، به این معنی که باید علوفه او را برآورد؛ زیرا در این فرض، برای حیوان، امکان چریدن نیست و اگر این حیوان، خوراکی باشد، مالک میان سه کار، یعنی: برآوردن علوفه، سر بریدن و فروختن، اختیار دارد و اگر غیرخوراکی باشد، میان دو کار؛ برآوردن علوفه یا فروختن، اختیار دارد و در صورت خودداری، حاکم او را بر پرداخت هزینه یا فروختن، وا می‌‌دارد.
اما بنابر فرض دوم که حیوان در بیابان می‌‌چرد، در صورتی که گیاه و چراگاه به مقدار نیاز یافت می‌‌شود، مالک، او را برای چریدن آزاد می‌‌گذارد و در صورتی که زمین، دچار خشکسالی گیاه باشد، یا دارای گیاه به مقدار کافی نباشد، مالک نباید شیر آن حیوان را بدوشد (زیرا در صورت دوشیده شدن، حیوان یا نوزاد آن دچار ضعف می‌‌شود.(44)
برخی از فقها معتقد بودند که اگر بهره­‌برداری از شیرحیوان، برای آن زیان‌­آور باشد، به این دلیل­که خشکسالی باشد و علف در حد کافی برای حیوان یافت نشود، مالک نمی‌‌تواند شیر آن را بدوشد.(45)
صاحب جواهر درباره هزینه حیوان می‌­گوید: بر مالک واجب است، آنچه حیوان به آن نیاز دارد، مانند: آب و آذوقه و مکان و پالان و…که در زمان‌‌ها و مکان‌‌های مختلف، اختلاف می‌‌یابد، گام پیش نهد و دست به کار شود. بله، درباره خوراک، همین که او را آزاد بگذارد که از گیاه زمین بچرد، کافی است. و در این فرض، اگر چریدن، او را سیر کند، مالک وظیفه دیگری ندارد وگرنه باید علوفه آن را برآورد و اگر مالک از این دو کار، سر باز زند، حاکم او را بر یکی از سه کار: فروختن، سر بریدن و پرداختن هزینه آن، وامی‌‌دارد.
و اگر واداشتن مالک، ممکن نباشد، حاکم به نیابت از او، آنچه که مصلحت ببیند و مناسب باشد و مورد نیاز، انجام می‌‌دهد. مثل این‌که زمین او را می‌‌فروشد و با پول آن، خوراک حیوان را فراهم می‌‌کندیا اینکه حیوان را اجاره می‌‌دهد و با درآمدی که از این بابت به دست می‌‌آید، نیاز‌های آن را برآورده می‌‌سازد.(46)
محقق حلّی می‌‌نویسد:اگر مالک حیوان بگوید به آن، آب و علف نده، بر امانت گیرنده، پذیرش سخن او، روا نیست، بلکه بر او واجب است حیوان را آب و علف دهد.(47)
صاحب جواهر در تعلیل این نظریه می‌­نویسد: زیرا حیوان، دارای جگری داغ و نفس محترم است و هزینه آن بر مالک واجب است.(48)
صاحب جواهر می‌‌نویسد:هزینه جاندارانی که در مالکیت انسانند، از جمله کرم ابریشم و زنبور عسل و غیرآن‌ها واجب است و در این حکم، اختلافی نیست، خواه حیوان، خوراکی باشد یا نباشد و خواه سوددهی داشته باشد و یا نداشته باشد.(49)
غیر ازحفظ جان حیوان، مواردی هم در شریعت اسلام پیرامون حقوق حیوان وجود دارد که اعجاب‌انگیز است.
حق بهداشت: امام صادق(ع) از پیامبر اکرم(ص) نقل می‌‌­فرماید: جای نگهداری و آغل گوسفند را پاکیزه نگهدارید و آب بینی آن را پاک کنید. (50)
درروایتی دیگر از پیامبر اکرم نقل شده است: آب بینی گوسفند را پاک کنید و در آغلش نماز بگزارید؛ زیرا او حیوانی از حیوانات بهشت است.(51)
شهید ثانی در مورد درمان حیوان می‌‌نویسد: در حکم هزینه حیوان است، دارویی که بر اثر بیماری بدان نیازمند است.(52) یعنی درمان حیوان جزء نفقه او محسوب می‌­شود.
حق مسکن:مسکن واستراحتگاه جزء ضروریات اولیه حیوان است. کوتاهی ورزیدن در این امر، افزون بر آنکه مورد نکوهش عقل است، مصداق آزار و اذیت به حیوان بوده و مورد نکوهش شرع مقدس است. صاحب جواهر، حق مسکن برای حیوان را در ردیف حق نفقه او می‌‌شمارد و می‌‌نویسد: واجب است برای برآوردن نیاز‌های حیوان، از خوراکی و آب و مکان به تلاش برخاست.(53)
گفته شد که حیوانات دارای احساس و شعور هستند، ازاین حیث در فقه هم احکامی ‌‌صادر شده است:
صاحب نهایه می‌‌نویسد: سر بریدن حیوان در حالی که حیوان دیگر به او نگاه می‌‌کند، روا نیست و پوست کندن حیوان روا نیست، مگر پس از اینکه سرد شود. بنابراین، اگر همه حیوان یا بخشی از آن را پیش از سرد شدن، پوست بکند، خوردن آن حلال نیست.(54)
شهید در مسالک می‌‌نویسد:مستحب است شیر حیوان را تا آخر ندوشد و ناخن‌‌های خود را کوتاه کند، تا هنگام دوشیدن شیر، حیوان اذیت نشود.(55)
نتیجه سخن آنکه از استنادات و استدلالات این نوشته برمی‌­آید که  هرگونه آزار واذیت حیوانات مگر در موارد جزئی مشخص شده، ممنوع بوده و صرف توجیهات اقتصادی مجوز معدوم‌­سازی آنها نیست و این عمل از لحاظ شرعی و اخلاقی  و عقلی مذموم و ناروا به شمار می‌‌رود.
ـــــــــــــــــــــــ
پی نوشت ها:
۱. انعام/ 38.     2. عنکبوت/60.    3. نساء /119.    4. مائده/ ۳۶.
5. ذاریات/۱۹. نساء/۵. نساء/۱۰. نساء/۲۹. بقره/۲۷۹. مسد/۲.   6. مجموعه آثار شهید مطهری، ج2، ص 242.     7. «الناس مسلطون علی اموالهم». (عوالي‌اللئالي؛ ج1؛ ص222-  بحارالأنوار؛ ج2؛ ص272).     8. قواعد فقه، محقق داماد، ج1، ص227.
9. علم و دین، صص25 و75-  76. تاریخ فلسفه،ج5، ص 179. علل گرایش به مادی‌گری، صص 55-  72. الگوی تخصیص درآمد و نظریه رفتار مصرف‌کننده مسلمان، ص 81.   10. تاریخ عقاید اقتصادی، صص 70-  86. تاریخ اقتصادی، ج1، صص 14، 107 و 108.    11. اومانیسم،‌‌ترجمه عباس مخبر، صص 38 و 170-  183. الگوی تخصیص درآمد و نظریه رفتار مصرف‌کننده مسلمان، ص 82.    12. الگوی تخصیص درآمد و نظریه رفتار مصرف‌کننده مسلمان، ص 83. ظهور و سقوط لیبرالیسم غرب،‌‌ترجمه عباس مخبر، صص 19-  21و38)    13. الگوی تخصیص درآمد و نظریه رفتار مصرف‌کننده مسلمان، ص 84. اقتصاد خرد و کلان، نهم، ص 53.      14. فلسفه حقوق بشر، آیهًْ‌الله جوادى آملى، ص 193.      15.نور/33.     16. مجموعه آثار، ج 2، صص 339-  343.    17. فرائد‌الأصول، ج2، ص460-  سیری کامل در اصول فقه، ج 13، ص 466.    18. سیری کامل در اصول فقه، ج 13، ص 426.     19. إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد؛ ج‌2، ص: 48. فرائد‌الأصول، ج2، ص35.    20.یس/71.     21. یس/73 و نحل/5.     22.یس/72.    23.یس/ 72 و نحل/5.     24.یس/73.     25.نحل/5.     26. علل‌الشرائع؛ ج1؛ ص5.     27. کنزالعمال/39981. ميزان‌الحكمه؛ ج3؛ ص275.     28.کنزالعمّال/ 24973.      29.کنزالعمّال/ 24971.      30.مكاتيب‌الأئمه(ع)؛ ج2؛ ص256.    31.کافی، ج13، ص 266.     32.النوادر (للراوندي)؛ ص41.    33. نهج‌الفصاحه؛ ص705.     34.وسائل‌­الشیعه، ابواب احکام‌الدواب، باب۵۳، ج۸، ص۳۹۷، ح۲.    35. وسائل‌الشیعه، ج۸، ص۳۵۰، ابواب احکام‌الدواب، باب۹، ح۱.     36. وسائل‌الشیعه، ج۸، ص۳۵۱، ابواب احکام‌الدواب، باب۹، ح۲.      37. المحاسن؛ ج2؛ ص361. وسائل الشیعه، ج۸، ص۳۵۱، ابواب احکام‌الدواب، باب۹، ح۴.      38. در این قسمت، از مقاله فقه شيعه و حقوق حيوانات، على اكبر كلانترى ارسنجانى، فصلنامه فقه، شماره33، بهار 1382استفاده شده است.      39.مسالک‌الاف‌هام، ج۲، ص۲۵۰.     40 جواهرالکلام، ج۵، ص۱۱۴.     41.شرایع‌الاسلام، ج۱، ص۳۱۲.     42.جواهرالکلام، ج۴۲، ص۱۳۰.     43 و 44. مبسوط، ج۶، ص۴۷.     45. ایضاح‌النافع، ج۳، ص۲۹۰.     46.جواهرالکلام، ج۳۱، ص۳۹۶.     47.. شرایع‌الاسلام، ج۲، ص۱۶۴.     48.جواهرالکلام، ج۲۷، ص۱۱۱.     49. جواهرالکلام، ج۳۱، ص۳۹۴.    50. الكافي (ط-  الإسلاميه)؛ ج6؛ ص544.    51. المحاسن؛ ج2؛ ص642.     52. مسالک‌الافهام، ج۱، ص۳۰۵.    53.جواهرالکلام، ج۳۱، ص۳۹۵.    54.النهایه، ج۱، ص۵۸۴.
55.. مسالک‌الافهام، ج۱، ص۳۰۷.

منبع : روزنامه کیهان

به گزارش دامپزشک نیوز – حسین شادکامی افزود: کوسه ماهیان از دوران کربونیفر زمین شناسی به طور وسیعی انتشار پیدا کردند و هم اکنون قریب به ۳۷۰ گونه آن بیش از ۴۰۰ میلیون سال شکل گرفته‌اند و در ۱۰۰میلیون سال اخیر به ندرت دستخوش تغییر و دگرگونی شده و شناسایی شده‌اند.

وی بیان کرد: کوسه یا Shark  در خلیج فارس از خانواده بمبک‌ها که با نام بمبک، سوس، سفید، سیاه، کر، گربه  و آره هستند که بیشتر زنده زا و از ۱تا ۶۰ عدد نوزاد و بعضی وقت‌ها بیشتر می‌تواند  زادآوری داشته باشد و نسبت به سایر گونه‌های آبزیان از تکثیر کمتری برخوردار است.

شادکامی یادآورشد: شکار و تغذیه آن از موجودات کوچک و یا زخمی که در حفظ تعادل اکوسیستمی در بالای هرم غذایی دریایی قرار گرفته‌اند.

وی ادامه داد: کوسه‌ها از ساختار فیزیکی هیدرو دینامیکی خاصی برخوردار هستند که برای سرعت بخشیدن حرکت آنها  را در همه اعماق ممکن می‌سازد و دیگر حساسیت خاص این آبزی نسبت به بو و صدا است به همین دلیل آلودگی‌های زیست محیطی بویژه آلودگی‌های صوتی که در محیط امروزی خلیج فارس حکم‌فرما است می‌تواند تاثیر سویی بر زیست گونه‌ای آبزی با سابقه چندین میلیون سال داشته باشد.

شادکامی گفت: به همین سبب عوامل صید بی رویه و برداشت  فراگیر این آبزی با ابزار و اداوات صید (ترال ها، نورهای گوشگیر و قلاب ها) در به انقراض کشیدن آن نقش بسزایی دارد.

وی یادآورشد: کاهش میزان صید کوسه ها از دوهزارو ۵۰۰ تن به کمتر از ۵۰۰ تن در چند سال اخیر بیانگر نوسان و کاهش ۷۰درصدی در ذخیره این آبزی است.

شادکامی بااشاره به اینکه بدلیل ارزش افزوده کوسه‌ها در صنعت، رقابت صید این گونه آبزی بین بهره‌برداران بالا گرفته گفت:  موارد استفاده از باله‌های کوسه ها  بصورت خشک و تر در تهیه سوپ، در علم پزشکی برای تهیه نخ‌های جراحی، از گوشت کم چرب آن به واسطه وجود میزان قابل توجه پروتئین بصورت فیله ، منجمد و کنسرو ، از پوست آن برای ساخت کیف، کفش و سنباده و از کبد و جگر آن در صنایع دارویی و صنعتی است.

وی تاکید کرد: حفظ وصیانت از بقای این آبزی می‌تواند موجب تعادل زنجیره زیستی اکوسیتم دریایی شود و باید از صید  بی رویه کوسه ها  که به یک کشتار دسته جمعی شبیه است پرهیز کرد تا سبب رکود نسل این آبزی نشود.

کارشناس صید و بهره‌برداری اداره کل شیلات استان بوشهر گفت: فصل بهار زمان تخم ریزی کوسه ماهیان است و احتمال مهاجرت این گونه به سواحل این استان وجود دارد.

شادکامی افزود: قبل از دهه ۷۰ کوسه ماهیان با تور مخصوص صید کوسه صید می‌شدند اما با توجه به اینکه نسل آنها روبه انقراض رفت سازمان خوارو بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) صید این گونه آبزی را ممنوع اعلام و جریمه سنگینی برای این کار در نظر گرفت.

وی در باره برخی تصاویر منتشر شده از صید و کشتن کوسه سرچکشی در سواحل جنوب کشور بیان کرد: احتمال داده می‌شود این گونه‌ آبزی همراه صید ضمنی که از سوی صیادان انجام می‌شود تور پیچ شده باشند .

شادکامی گفت: در این شرایط صیادان باید کوسه های به دام افتاده را  آزاد و  از انتقال آنها به ساحل پرهیز کنند.

کارشناس صید و بهره‌برداری اداره کل شیلات استان بوشهر گفت: کشتار کوسه ماهیان باتوجه به اینکه نسل آنها روبه انقراض است از نظر سازمان خوارو بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) باعث انقراض حیات وحش می‌شود و انجام این کار جرم به شمار می‌رود.

شادکامی افزود: کشتن کوسه ماهیان تبعات زیاد و خرید و فروش آن ممنوع است هرچند از نظر شرعی علما مصرف این آبزی را غیر مجاز می‌دانند اما به دلیل ارزش غذایی و کاربرد آن در امور پزشکی صید آن  برای صیادان از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار است .

وی با بیان اینکه باله کوسه حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان خریدار دارد ادامه داد: این آبزی به دلیل ارزش باله‌های آن صید افزون بر ارزش صادارتی به جای دیگر گونه‌های آبزی نیز بین مصرف کنندگانی که شناختی از گونه های ماهی ندارند  به فروش می‌رسد.

شادکامی اضافه کرد: به طور معمول در زمان وقوع  صید کوسه ها  کسی زیر بار مسئولیت آن نمی‌رود و همه ازآن شانه خالی می‌کنند این درحالی است که باید مساله بررسی و متخلفان مجازات شوند.

چند روز اخیر تصاویری  در شبکه های مجازی با عنوان تصویری غم انگیز از کشتن کوسه های نادر سرچکشی در سواحل استان بوشهر بازنشر شد که اداره کل حفاظت محیط زیست استان با انتشار تکذیبه ای وقوع آن را به یکی از استان های ساحلی همجوار نسبت داد اما محیط زیست هرمزگان نیز این تصاویر را مربوط به چند سال قبل عنوان کرد.

منبع خبر : ایرنا

انتهای پیام/

به گزارش دامپزشک نیوز – قطار زندگی زاینده‌رود به ایستگاه پایانی خود در شرق شهرستان اصفهان به تالاب گاوخونی می‌رسد، تالابی که بعد از حدود ۱۵ سال که حال ناخوشی داشت و زمینش از تشنگی ترک خورده بود و تمام حیات پویا و زنده در این تالاب، جای خود را در چشم‌ها به سفیدی نمک داده بود، بالاخره در سال گذشته با بخشش آسمان آب را به خود دید.

آبی که بخشی از آن از زنده رود و بخشی از زهکش‌های زمین کشاورزی و بخش قابل توجه آن نیز روان آب‌ها بود که به تالاب وارد شد تا همان‌طور که خشکی این تالاب را قدیمی‌ها حتی در خواب‌ و خیال و خود نمی‌دیدند، رسیدن دوباره آب به این تالاب هم باورنکردنی باشد.

اما فقط این انسان‌ها نبودند که از رسیدن آب دوباره به تالاب شوک زده بودند بلکه ضیافت تالاب برای پرندگان و حیوانات که بسیاری از همنوع‌های آنان در این خشکی تلف‌شده بودند، باور کردنی نبود و آن‌ها میلی برای حضور در این تالاب در سال گذشته نشان ندادند، هرچند که مردم محلی از حضور گونه‌های از پرندگان در تعداد انگشت شمار در این تالاب خبر دادند.

بعد از این هشدارهای محیط زیستی که هر روز بیش‌تر از پیش می‌شد و به لطف ذخیره آب از بارش‌های سال گذشته، برای محیط‌زیست سهمیه‌ای در نظر گرفته شد، که البته سهم تالاب از این تدابیر بسیار اندک بود و شاید دردی از این درد و خشکی بزرگ درمان نکرد.

امسال با توجه به رهاسازی آب برای کشت کشاورزان وضعیت تالاب هم بهتر شد، هر چند با توجه به اینکه آب از طریق کانال‌ها در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد، نمی‌تواند به‌ طور مستقیم ورودی برای تالاب ایجاد کند اما به هر حال برای تالاب شرایط بهتری ایجاد کرد.

کشت کشاورزان و نفس‌های اندک تالاب با توجه به بارش‌های بهاری توانست بیش از ۱۰ هزار هکتار از این تالاب را تر کند و یک‌بار دیگر برای مهمانان قدیمی این تالاب چراغ سبزی شد، مهمانانی که امسال به ضیافت تالاب آمدند.

محمود قهرمانی رئیس اداره حفاظت محیط‌ زیست شهرستان اصفهان می‌گوید: حدود ۳۰۰ قطعه پرنده از ۹ گونه پرنده مختلف را در تالاب مشاهده کردیم، که ۱۰۰ قطعه فلامینگو از شاخص‌های این پرندگان بودند.

هر چند که هنوز تالاب گاوخونی تا گذشته‌های دور خود بسیار تفاوت دارد و چشم دوختن به بارش‌های محلی برای حفظ یک تالاب چندان مستمر نخواهد بود، اما این اتفاق می‌تواند مقدمه‌ای برای روزهای خوب برای این تالاب باشد.

منبع :خبرگزاری فارس

انتهای پیام/

به گزارش دامپزشک نیوز-کیخسرو چنگلوایی پنجشنبه در مراسم آغاز به کار طرح بزرگ شرکت تعاونی گاومیشداری و پرورش ماهی‌های گرمابی در شهرستان کارون اظهار داشت :سابقه پرورش گاومیش در خوزستان به حدود چهار هزارو ۵۰۰ سال پیش بر می گردد .

وی ادامه داد : حدود ۴۰ درصد جمعیت گاومیش کشور توسط ۵۰۰ بهره بردار در ۱۴ شهرستان استان خوزستان پرورش داده می شود و سالانه معادل پنج هزار میلیارد ریال از محل تولیدات شیر و گوشت این درآمد حاصل می شود که این درآمدها باعث اشتغال پایدار و تولید در استان شده است .

چنگلوایی بیان کرد: یکی از خصوصیات و ویژگی این دام کم توقع بودن آن در خوراک است که باعث شده هزینه تولید شیر و گوشت آن نسبت به سایر دام‌ها بسیار پایین‌تر باشد و نیز گاومیش نسبت به بیماری‌های دامی بسیار مقاوم است .

رییس سازمان جهادکشاورزی خوزستان اظهار داشت : نکته دیگر در خصوص پرورش گاومیش ، سازگاری این دام با شرایط محیطی و اقلیمی است که این دام را ارزشمند کرده است و نیز باعث می شود تا محصول تولید شده نسبت به سایر دام‌ها از کیفیت بالاتری برخوردار باشد.
وی ادامه داد : باید بتوانیم مشابه این طرح را در پروژه‌های پرورش دام خوزستان اجرا کنیم و پیشنهاد می شود در همه شهرستان‌ها گاومیش‌هایی که به صورت پراکنده پرورش داده می‌شوند ساماندهی شوند.

خوزستان مقام ششم تعاونی‌های فعال کشور را دارد

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان در آغاز به کار طرح بزرگ شرکت تعاونی گاومیشداری و پرورش ماهی گرمابی در شهرستان کارون ضمن گرامیداشت روز کارگر اظهار داشت : عملیات اجرایی پروژه گاومیش‌داری شیری و گوشتی ۵۰۰ راسی و پرورش ماهی ۱۵ هکتاری شرکت تعاونی کارون صابرین اهواز از اوایل سال ۹۵ با سهم آورده اعضای تعاونی آغازشد.

ارسلان غمگین بااشاره به آغاز به کار طرح بزرگ شرکت تعاونی گاومیش‌داری و پرورش ماهی گرمابی در شهرستان کارون گفت : این پروژه طی سال های ۹۷ و ۹۸ توانست از اعتبارات اشتغال پایدار روستایی تسهیلاتی بالغ بر۱۰۸ میلیارد ریال بهره‌مند شود و برای ۵۶ نفر به صورت مستقیم و ۱۵۰ نفر به صورت غیر مستقیم اشتغال ایجاد کند .

وی ادامه داد : تولید شیر گاومیش، گوشت قرمز و گوشت سفید (ماهی) و همچنین تولید کود برای مصارف مزارع پرورش ماهی و کشاورزی از مهمترین اهداف این طرح است.

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان بیان کرد : این طرح اولین طرح صنعتی گاومیشداری در کشور است که توانسته بالاترین میزان تسهیلات اعتبارات اشتغال پایدار روستایی را به خود اختصاص دهد.

غمگین ادامه داد : تعداد تعاونی های فعال استان چهار هزار و ۵۶۰ تعاونی با سه میلیون و ۵۷۶ هزار و ۲۳۲ نفر عضو است که ۸۶ هزار و ۶۳۶ فرصت شغلی به شکل مستقیم و ۲۵۹ هزار و ۹۰۸ فرصت شغلی غیر مستقیم ایجاد کرده است .

وی افزود : خوزستان در مقایسه با سایر استان‌ها مقام ششم تعداد تعاونی‌های فعال را دارد و با داشتن ۴۱۴ تعاونی بانوان و سه هزار و ۸۷۰ نفر عضو و ایجاد چهار هزار و ۴۳۲ نفر اشتغال مستقیم مقام سوم کشوری را به خود اختصاص داده ایم .

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان خاطر نشان کرد: بیشترین تعاونی های فعال استان در شهرستان‌های اهواز، ایذه، بهبهان، رامهرمز، آبادان، مسجد سلیمان و خرمشهر هستند.

همکاری بین بخشی سازمان‌ها برای پیشبرد اهداف اقتصادی بسیار ضروری است

استاندار خوزستان در مراسم آغاز به کار طرح بزرگ شرکت تعاونی گاومیشداری و پرورش ماهی گرمابی در شهرستان کارون اظهار داشت : اعتبار این پروژه حدود ۳۰۰ میلیارد ریال می باشد و این کار نمونه بارز همکاری بین بخشی است و از ابتدا از طریق شورای اشتغال بررسی شد.

غلامرضا شریعتی ادامه داد : راه اندازی چنین پروژه‌هایی نیاز به همکاری تمام دستگاه‌ها دولتی است و چنانچه هر کدام از این دستگاه‌ها در کار خود کوتاهی کنند امکان نیمه تمام ماندن این پروژه‌ها وجود دارد ؛ مواردی را داشته‌ایم که سازمان مربوطه همکاری لازم را نکرده و باعث دلسردی و جلوگیری از روند کار سرمایه گذار شده است.

وی بیان کرد :وقتی پروژه ای با چند سازمان مختلف کار داشته باشد به سختی آن پروژه به نتیجه می‌رسد و امکان طولانی شدن پروسه انجام کار وجود دارد ؛ باید تلاش کنیم و آموزش ببینیم تا در کنار هم کار کنیم و پیگیر کارهای کارگاه‌های بین بخشی باشیم تا به نتیجه مطلوب برسیم .

استاندار خوزستان گفت : باید مجموعه‌های این چنینی را که با حدود ۵۰ نفر اشتغالزایی شروع به کار کرده اند را گسترش دهیم و به تعداد بیش از ۲۰۰ نفر برسانیم تا بتوانیم ارزش افزوده بیشتری را برای استان کسب کنیم .
شریعتی خاطر نشان کرد: در خوزستان تولید شیر نسبت به تولید محصولات لبنی بسیار پایین است و باید در ابتدا پرورش دام و تولید شیر را افزایش دهیم و سپس به دنبال تولید صنایع جانبی آن باشیم .

تولید سالانه ۲هزار لیتر شیر گاومیش در شرکت تعاونی صابرین کارون خوزستان

مدیر عامل شرکت تعاونی صابرین کارون خوزستان در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت : این پروژه در زمینی به مساحت ۵۲ هکتار و ظرفیت پرورش ۲۵۵ راس گاومیش مولدو یک هزار راس کل گله را دارد .

عبدالامام حمیدی اصل ادامه داد : پروژه ساخت شرکت کارون صابرین اهواز سال ۹۵ آغاز به کار کرد و ظرف سه سال این پروژه به بهره برداری رسید که ۲۵ هکتار از ۲۰۰ هکتار این شرکت به طرح گاومیش داری اختصاص داده شده است .

وی افزود : این شرکت زمینی به مساحت ۹ هکتار را برای پرورش آبزیان اختصاص داده است که سالانه ۵۰ تن ماهی تولید و پرورش می‌دهد .

حمیدی اصل گفت : سرمایه گذاری کل طرح بالغ بر ۲۹۰ میلیارد ریال است که سالانه ۲هزار لیتر شیر و ۱۸۰ تن گوشت تولید می‌کند .

مدیر عامل شرکت تعاونی صابرین کارون خوزستان بااشاره به تهیه علوفه و خوراک دام گفت : بخشی از علوفه و خوراک دام‌های خود را با کشت محصولات گندم ، ذرت ، کلزا و … در زمین‌های مجاور پرورش دام و آبزی‌ها کشت می‌کند که باعث اشتغالزایی و به صرفه بودن تهیه خوراک دام شده است .

حمیدی ادامه داد : این پروژه اولین پروژه پرورش توام گاومیشداری و پرورش ماهی‌های گرمابی در کشور است که هم زمان از حوزچه‌های پرورش ماهی برای گاومیش‌ها استفاده می‌شود .

مراسم آغاز به کار مجتمع توام گاومیشداری و پرورش ماهی گرمابی امروز پنج شنبه در ۲۰ کیلومتری شهرستان کارون با حضور استاندار و مسئولین سازمان‌های مربوطه استان و شهرستان کارون در مجتمع توام گاومیشداری و پرورش ماهی گرمابی برگزار شد .

شهرستان کارون یکی از شهرستان‌های استان خوزستان در جنوب مرکز استان شهرستان اهواز است که مرکز این شهرستان کوت عبدالله می باشد .

منبع : ایرنا

انتهای پیام/

به گزارش دامپزشک نیوز-  یکی از موضوعاتی که شهرهای با آن دست و پنجه نرم می‌کنند ماجرای زندگی حیوانات و گشت و گذار آنها در شهرهاست.

در تهران هم به دلیل وجود پارک‌های جنگلی سگ‌های ولگرد در بخش هایی از شهر زندگی کرده و در پاره ای موارد برای شهروندان هم مشکلاتی ایجاد می کنند.

از این رو یکی از مسؤولیت های شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران رسیدگی به وضعیت سگ‌های ولگرد است.

به تازگی علی مفاخریان مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران خبر از بازدید مشترک از بیمارستان های دامپزشکی تهران با حضور تعدادی از فعالین حمایت از حقوق حیوانات داده است.

وی در پستی اینستاگرامی نوشته است: در نظر است تا کلینیک درمانی مناسبی برای سگ‌های جمع آوری شده در محل پناهگاه آنان ایجاد شود تا از خدمات دامپزشکان برای درمان های مورد نیاز بهره گرفته شود.

منبع : خبرگزاری فارس

انتهای پیام/