به گزارش خبرنگار دامپزشک نیوز، معاونت بهداشتی و پيشگيری سازمان دامپزشکی همیشه در خط مقدم این سازمان برای پيشگيری و ريشه كنی بيماري های واگير دار و قرنطينه ای دام، مبارزه با بيماري‌های مشترك بين انسان و حيوان، پيگيری و نظارت برای استقرار سيستم مراقبت بيماری های دامی، تدوين دستورالعمل های فنی واجرايی بهداشتی در چند بخش و … تلاش می کند. نقش پر اهیمت این معاونت در سازمان دامپزشکی ما را بر آن داشت تا به گفت و گویی تفصیلی با دکتر علی صفر ماکنعلی معاون بهداشت و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور بپردازیم. او در این گفت و گو به ارزیابی آنچه در سال 98 در این معاونت گذشته اشاره می کند و از برنامه های سال جدید این معاونت سخت گفته است او همچنین در این گفت و گو نیز به یک خبر خوش برای مسئولین فنی بهداشتی نیز اشاره می کند.
در ادامه مشروح این گفت و گو از نظر می گذرانید:
دامپزشک نیوز: آقای دکتر به عنوان معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور سال 98 را در حوزه دامپزشکی چگونه ارزیابی می کنید؟
سال 98 را می توان یکی از سال های موفق سازمان دامپزشکی به حساب آورد سالی که بسیاری از بیماری های مهم که اثرات زیانباری بر اقتصاد دامپروری و به تبع آن اقتصاد کشور دارا می باشند کنترل و کاهش بسیار محسوس داشته اند که در این رابطه می توان به مواردی مانند بیماری های آنفلوانزای فوق حاد پرندگان، تب برفکی ، بیماری نیوکاسل در سه ماه آخر سال 98 و موارد بیماری های آبزیان اشاره کرد در سال 98 از اقدامات مهم حوزه معاونت بهداشتی و پیشگیری اصلاح و بازنگری دستورالعمل ها و تدوین دستورالعمل های جدید بر اساس رفرنس و مصداق های علمی و استاتداردهای ملی و بین المللی بود که در این مورد می توانم به تدوین دستورالعمل های مرتبط با ارتقای کیفیت گوشت مرغ، تخم مرغ برنامه های ملی مقابله با بیماری سالمونلا PPR و ….. اشاره کنم. در اینجا اگر بخواهم به اهم اقدامات سازمان دامپزشکی کشور در سال 98 در حوزه بهداشتی و پیشگیری اشاره کنم می توان به 8 مورد از قبیل حادثه سیل، پیشگیری از بیماری ها، به روزرسانی و بازنگری ضوابط و دستورالعمل ها در راستای روان سازی انجام امور، برون سپاری امور به استان ها و تفویض اختیار در راستای تمرکززدایی، اجرای طرح ها و برنامه های ملی، توسعه همکاری با سازمان تحقیقات، اموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در اجرای برنامه های ترویجی، جلب مشارکت تشکل ها در تصمیم گیری های فنی و دستورالعمل های تدوین شده، توسعه صادرات فراورده های دامی و تسهیل فرایند ترخیص کالاهای وارداتی اشاره کرد.
در حادثه سیل ابتدای سال استان های گلستان، لرستان، خوزستان و مازندران و اواخر سال استان سیستان و بلوچستان مجموعه دامپزشکی کشور همراه با سایر گروههای امدادی حضوری چشمگیر داشت که از مهمترین اقدامات دامپزشکی در حوزه معاونت بهداشتی و پیشگیری می توان به اطلاع رسانی و هشدار سیل به دامداران و سایر بهره برداران دامپزشکی، همکاری در جابجائی دام ها از مناطق پر خطر به مناطق امن از سیل و برنامه ریزی و هماهنگی با کشتارگاه های صنعتی دام و طیور به منظور کشتار اضطراری دام و طیور در معرض سیل، جمع آوری و دفن لاشه های دام و طیور، پایش و بررسی بیماری های دامی و بیماری های مشترک انسان و دام و واکسیناسیون دام ها علیه بیماری های دامی بوده است.
این اقدامات سبب شد ما شاهد موردی از شیوع بیماری در مناطق زلزله زده نباشیم که جا دارد بنده اینجا از کلیه همکاران در استان های درگیر سیل و همچنین استان های معین تشکر نمایم.
درباره مورد دوم پیشگیری از بیماریها همانطور که اشاره شد در سال 98 شاهد کاهش موارد بیماری های دامی در کشور بوده ایم که در این مورد می توان به پیشگیری و کنترل بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان بر اساس راهبرد جدید سازمان دامپزشکی کشور در مقابله با بیماری، پیشگیری و کنترل بیماری پبرین در کرم ابریشم، کاهش موارد بیماری های تب برفکی، بروسلوز، سل، مشمشه و شاربن ، کاهش موارد بیماری های مشترک انسان و دام با اجرای برنامه واکسیناسیون و برنامه های آموزش و ترویج ،کاهش موارد بیماری هایی مانند VHS (بیماری سپتی سمی خونریزی دهنده ویروسی) و IHN (نکروز عفونی بافتهای خون ساز)، پیشگیری از ورود بیماری KHV (کوی هرپس ویروس) به کشور اشاره کرد.
سومین مورد و از اقدامات مهم معاونت بهداشتی و پیشگیری در سال 98 به روز رسانی و بازنگری در دستورالعمل های قبلی و تدوین دستورالعمل های جدید با لحاظ شرایط اجرایی آن در استان ها بوده است تا ضمن رعایت ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای قابلیت اجرا داشته باشد بر این اساس در کمیته های تخصصی که با حضور تشکل های صنفی مربوطه برگزار می گردد این دستورالعمل ها مورد بازنگری قرار گرفته و در صورت لزوم اصلاح می گردد.
درباره مورد چهارم، برون سپاری امور به استان ها و تفویض اختیار در راستای تمرکززدایی باید بگویم در راستای روان سازی فرایند اجرایی امور مرتبط با بهره برداران دامپزشکی و دسترسی سریع ایشان به خدمات مورد نیاز، کلیه امور قابل واگذاری در سال 98 نیز به واحدهای استانی واگذار گردید و در این رابطه خدمات قابل واگذاری مرتبط با حوزه های مختلف دام، طیور، آبزیان و امور مرتبط با قرنطینه و بهداشت فراورده های دامی به واحدهای استانی واگذار گردید که این موضوع در ارائه بهینه و سریع خدمات به بهره برداران نقش مهمی داشته است.
مورد پنجم نیز اجرای طرح ها و برنامه های ملی بود که از مهمترین برنامه ها و طرح هایی که در حوزه معاونت بهداشتی و پیشگیری در سال 98 تدوین و اجرا گردید می توان به برنامه اجرایی کاهش سالمونلا، برنامه ملی مقابله با انفلوانزای فوق حاد پرندگان، برنامه ملی کنترل بیماری نیوکاسل، ساماندهی مصرف بهینه واکسن های دامی در کشور، استفاده از واکسن همولوگ اکتیما و لمپی اسکین، اقدامات اولیه در راستای برنامه جامع خدمت رسانی به عشایر کشور، تدوین برنامه مقدماتی بیماری های شتر کشور، تدوین برنامه مقدماتی بیماری زبان آبی در کشور، برنامه ملی راهبردی کنترل بیماری لکه سفید، برنامه مراقبت و کنترل از بیماری های VHSو IHN، برنامه مراقت از بیماری های KHV، برنامه اجرایی طرح ارتقاء کیفیت گوشت مرغ، برنامه ملی ارتقاء کیفیت بهداشتی و تضمین سلامت تخم مرغ اشاره کرد.
در تشریح مورد ششم ،توسعه همکاری با سازمان تحقیقات، اموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در اجرای برنامه های ترویجی نیز باید بگویم از اقدامات مهم معاونت بهداشتی و پیشگیری در سال 98 که از سال 97 آغاز شده بود همکاری با سازمان تحقیقات، اموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در اجرای برنامه های ترویجی برای بهره برداران دامپزشکی بود که برای اولین بار بصورت متمرکز و سراسری اجرا گردید که این امر نقش مهمی در ارتقای دانش بهره برداران دامپزشکی داشته است.
مورد هفتم نیز که جلب مشارکت تشکل ها در تصمیم گیری های فنی و دستورالعمل های تدوین شده است در راستای توسعه فضای کسب و کار به کلیه واحدهای زیر مجموعه ابلاغ گردیده است تا در تصمیم گیری های فنی و تهیه دستورالعمل ها از نظرات تشکلها استفاده و از ایشان در جلاسات کمیته های تخصصی دعوت گردد که این موضوع نقش مهمی در روان سازی انجام امور و تدوین دستورالعمل هایی اجرایی در سازمان داشته است.
مورد هشتم نیز درباره توسعه صادرات فراورده های دامی و تسهیل فرایند ترخیص کالاهای وارداتی بود که باید عنوان کنم توسعه و روان سازی ارائه خدمات مرتبط با صادرات دام و فراورده های آن به سایر کشورها از جمله کشورهای اتحادیه اروپا، روسیه، چین، آسیای میانه، خاورمیانه و کشورهای شرق آسیا از طریق تفویض اختیار به استان ها از جمله اقدامات این معاونت در حوزه صادرات بوده است. در رابطه با اصلاح فرایند ترخیص کالای های وارداتی حوزه دامپزشکی نیز با همکاری سازمان ملی استاندارد و تشکیل تیم های مشترک نمونه برداری و انجام ازمایش در ازمایشگاه های مورد تأیید رو سازمان شرایط ترخیص نهاده های دامی تسهیل گردید.
در نهایت لازم است بگویم مواردی که مطرح شد بخشی از اقداماتی است که معاونت بهداشتی و پیشگیری سازمان با همکاری و مساعدت ریاست محترم و سایر معاونت های سازمان به مورد اجرا گذاشته است تا شرایط بهتری برای روند، تولید، فراوری و عرضه فراورده های خام دامی و به تبع آن تأمین بهداشت و سلامت مواد غذایی با منشأ دامی فراهم شود.
دامپزشک نیوز: در زمینه بهداشت و پیشگیری از بیماری ها، این سازمان در سال گذشته با چه چالش هایی رو به رو بود و کدام اتفاقات این سازمان را با چالش جدی مواجه کرد؟
سال 1398 را باید سالی پرکار برای سازمان دامپزشکی کشور و به تبع آن معاونت بهداشتی و پیشگیری دانست. وقوع سیل ابتدای سال در چهار استان مازندران، گلستان، لرستان و خوزستان و سیل آخر سال استان سیستان و بلوچستان، رخداد تلفات پرندگان تالاب میانکاله ، بیماری نیوکاسل در تعدادی از واحدهای پرورش طیور، تلفات میگو بر اثر بیماری لکه سفید در گمیشان استان گلستان، موضوعات مرتبط با تحریم های ظالمانه آمریکا علیه کشورمان که در مواردی برنامه های پیشگیری از بیماری را تحت شعاع قرار داد مواردی بودند که معاونت بهداشتی و پیشگیری در سال 98 با آنها روبرو شد و ما برای هر یک از این رخداد با برنامه عمل کردیم در خصوص سیل با توجه به اینکه با توجه به شرایط هشدار قبل از وقوع سیل ما یک برنامه مدیریت بحران را ابلاغ و ادارات کل دامپزشکی استان های درگیر سیل با همکاری استان های معین بر اساس آن عمل کردند که نتیجه آن مدیریت بحران در خصوص پیشگیری از بیماری های دامی و مشترک انسان و دام بود در خصوص رخداد میانکاله هم ما همه فرضیه های مطرح را بررسی و آزمایش کردیم و بر اساس نتایج بررسی اپیدمیولژک و نتایج آزمایشگاهی مورد تأیید مرکز ملی تشخیص علت تلفات را اعلام کردیم، در رابطه با بیماری نیوکاسل هم ما برنامه واکسیناسیون طیور بومی را اجرا کردیم و اقدامات بهداشتی را با همکاری تشکل ها و مسئولین فنی بهداشتی که این موضوع سبب شد در سه ماهه آخر شاهد روند خوب کاهشی بیماری باشیم.در خصوص بیماری لکه سفید منطقه گمیشان هم ما برنامه ای را تدوین و در منطقه اجرایی کردیم که باعث کتترل بیماری در منطقه گردید.
دامپزشک نیوز: در سال جدید سازمان دامپزشکی برای بهبود وضعیت کسب و کار دامپزشکان چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی برنامه ای دارد؟
سیاست ها و برنامه های اجرایی معاونت بهداشتی و پیشگیری در سال99 در راستای ارتقای کیفی و کمی خدمات و در راستای توسعه فضای کسب و کار در شرایط تحریم ظاللمانه کشور خواهد بود که اهم سیاست ها و برنامه های معاونت بهداشتی و پیشگیری شامل، به روز رسانی برنامه های پیشگیری و مبارزه با بیماری های دامی، بهینه سازی عملکرد سازمان در حوزه معاونت بهداشتی و پیشگیری با اجرای برنامه ارزیابی عملکرد در قالب Monitoring& Evaluation ، ارتقا کیفیت و تضمین سلامت فراورده های خام دامی، تسهیل فرایند واردات و ترخیص فراورده های دامی، توسعه همکاری های بین المللی با کشورهای خارجی در قالب پروتکل های بهداشتی، توسعه همکاری با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا خواهد بود.
که مورد نخست یعنی به روز رسانی برنامه های پیشگیری و مبارزه با بیماری های دامی و اجرای صحیح و بموقع این برنامه ها از اولویت های کاری معاونت در سال 99 بوده که در ادامه روند سال 98 در سال 99 نیز ادامه خواهد یافت که بر این اساس دفاتر تخصصی بهداشت و مدیریت بیماری های دامی ، بهداشت و مدیریت بیماری های طیور و زنبور عسل و بهداشت و مدیریت بیماری های دامی بر اساس سیاست ابلاغی نسبت به اجرای برنامه ها با همکاری ادارات کل دامپزشکی استان ها، تشکل های صنفی اقدام خواهند نمود.
همچنین در خصوص مورد دوم بهینه سازی عملکرد سازمان در حوزه معاونت بهداشتی و پیشگیری با اجرای برنامه ارزیابی عملکرد در قالب Monitoring& Evaluation باید بگویم نظارت مستمر بر عملکرد واحدهای زیرمجموعه در قالب برنامه Monitoring& Evaluation بمنظور ارزیابی عملکرد واحدهای زیرمجموعه و ادارات کل دامپزشکی استان ها در جهت توسعه نقاط قوت و رفع نقاط ضعف و توانمند سازی واحدهای زیر مجموعه اجرا خواهد شد.
ارتقاء کیفیت و تضمین سلامت فراورده های خام دامی، از برنامه های دیگر حوزه معاونت بهداشتی و پیشگیری است که بهمین منظور با توسعه نظارت بهداشتی بر مراکز تولید، عرضه و فراوری و با بکارگیری تمامی ظرفیت های سازمان و ادارات کل دامپزشکی استان ها تلاش خواهد گردید تا زمینه ارتقا کیفیت و تضمین سلامت فراورده های خام دامی فراهم گردد.
در مورد تسهیل فرایند واردات و ترخیص فراورده های دامی نیز لازم به ذکر است که با توجه به تفویض اختیارهای انجام شده به ادارات کل دامپزشکی استان ها و ارائه خدمات غیر حضوری و همکاری های بین بخشی از جمله با سازمان ملی استاندارد ایران شرایط واردات و ترخیص فراورده های دامی تسهیل شده است.
از دیگر اقدامات معاونت در سال آینده توسعه همکاری های بین المللی در قالب پروتتکل های بهداشتی است که این روند در سال 98 نیز وجود داشت و ما پروتکل های بهداشتی با کشورهایی مانند برزیل، کشورهای آسیای میانه و اتحادیه اقتصادی اوراسی داشتیم.
در مورد توسعه همکاری با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز از اقدامات مهم این معاونت در سال 1399 توسعه همکاری با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا با توجه به عضویت کشورمان در قالب یک موافقت نامه اقتصادی با این اتحادیه است که حوزه دامپزشکی یکی از بخش های مهم این همکاری ایت بهمین منظور در حوزه معاونت بهداشتی کارگروه ویژه اوراسی تشکیل و در حال فعالیت است تا زمینه توسعه همکاری بویژه فراهم آوردن شرایط صادرات از کشورمان به کشورهای عضو که یک بازار بسیار مناسب هست فراهم گردد.
اما از چالش ها و مشکلات پیش رو که ممکن است در اقدامات تأثیر گذار باشد می توانم به محدودیت های موجود در تأمین به میزان نیاز و بموقع نهاده ، موارد بیولوژیک و کیت های آزمایشگاهی مورد نیاز، ساختار بهداشتی نامناسب برخی از مراکز تولید، فراوری و عرضه و بیماری های نوپدید و بازپدید که می توانند در مواردی بروز داشته باشند اشاره کنم که می توانند در اقدامات معاونت تأثیرگذار باشند و بر این اساس تلاش خواهیم کرد تا اقدامات پیشگیرانه در این موارد را در نظر بگیریم.
دامپزشک نیوز: در سال جدید سازمان دامپزشکی برای بهبود وضعیت کسب و کار دامپزشکان چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی برنامه ای دارد؟
اجرای ماده 34 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران از مواردی است که معاونت بهداشتی در راستای بهبود شرایط کاری مسئولین فنی و بهداشتی در واحدهای پرورش و مراکز وابسته پیگیری میکند که می تواند در امنیت شغلی مسئولین فنی بهداشتی موثر بوده البته اجرای آن می تواند اعمال نظارت بهداشتی در مراکز موضوع ماده 34 را افزایش دهد.
پیگیری موضوع ماده 19 نیز از مواردیست که معاونت بهداشتی و پیشگیری با همکاری سازمان دامپزشکی در دستور کار خود دارد که امیدوارم بتوانیم با توجه به تمدید بازنگری پنجم بتوانیم در سال 99 بازنگری جدید این دستور العمل را با اخذ نظرات سازمان نظام دامپزشکی و تشکل های صنفی دامپزشکی و مسئولین فنی بهداشتی ابلاغ گردد تا شرایط شغلی مسئولین فنی بهداشتی بهبود یافته و امنیت شغلی ایشان فراهم گردد.
از اقدامات دیگر معاونت بهداشتی و پیشگیری توجه به تشکل های صنفی دامپزشکی است که در این مورد می توانم به تشکل های صنفی مسئولین فنی بهداشتی اشاره کنم که جهت پیگیری موضوعات ایشان جلسات مشترک برگزار و موضوعات ایشان پیگیری گردیده است. استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در اجرای برنامه های پیشگیری از بیماری از اقدامات دیگر معاونت بهداشتی است که با توجه به واگذاری بخشی از عملیات مایه کوبی علیه بیماری های دامی شرایطی فراهم گردیده است تا دامپزشکان و سایر رده ها فعالیت بیشتری در این زمینه داشته باشند و این موضوع نقش مهمی در بهبود فضای کسب و کار این بخش داشته است.
در حوزه بخش دولتی نیز برنامه معاونت بهداشتی اجرای برنامه های با اخذ نظرات استانی است که این موضوع سبب می گردد معاونت در اجرای بهینه برنامه هایش از نظرات ادارات کل دامپزشکی استان ها و به تبع آن دامپزشکان و سایر رده های دامپزشکی در بهبود مستمر خدماتش بهره بگیرد.
دامپزشک نیوز: در کمک به پیشگیری از بیماری های دام و طیور و به طور جدی تر بیماری های طیور این سازمان چه اهدافی را دنبال می کند؟
در خصوص پیشگیری از بیماری های دام و طیور سیاست این معاونت برنامه محور است یعنی ما برای پیشگیری و مقابله با هر بیماری برنامه داریم و دفاتر مختلف معاونت بایستی بر اساس برنامه ها و دستورالعمل های مشخص که در بر اساس یک الگوی مصوب تهیه و ابلاغ می گردد اقدام نمایند در این فرایند هر دفتر برنامه را در کمیته های تخصصی خود که با مشارکت کارشناسان دفتر ، تشکل ها و در صورت نیاز نمایندگانی از دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی است تهیه و سپس آنرا برای اخذ نظرات کارشناسان استانی به اداره کل دامپزشکی استان ها ارسال و پس از اخذ نظرات استان و اعمال این نظرات در صورتیکه قابلیت اجر داشته باشد آنرا برای شورای هماهنگی معاونت که متشکل از مدیران کل دفاتر زیرمجموعه معاونت و مرکز ملی تشخیص است ارسال و پس از بحث و بررسی و تأیید در این شورا برای شورای معاونین سازمان ارسال و پس از تصویب در این شورا ابلاغ می گردد یعنی یک دستورالعمل با بهره گیری از نظرات دست اندرکاران و کارشناس مربوطه تهیه تا قابلیت اجرا داشته و مهمتر از همه دارای مصداق و رفرنس داشته باشد تا ابلاغ گردد برای همین در پیشگیری از بیماری های به مصداق و رفرنس توجه ویژه ای وجود دارد. بر همین اساس در خصوص بیماری های طیور هم برنامه محور کار می کنیم و هدف ما پیشگیری از بیماریها با بهره گیری از ظرفیت خود واحدها و همراهی بخش خصوصی و استفاده از سامانه های تخصصی بویژه GIS است و ما این ظرفیت را در سامانه GIS فراهم کردیم تا کلیه داده ها در آن ثبت گردد و قابلیت ردیابی بیماری ها و تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز فراهم گردد. در سال 98 برنامه های مختلفی در زمینه بیماری های طیور اجرایی گردید که در این رابطه می توانم به تدوین و ابلاغ برنامه ملی کاهش بیماری سالمونلا برای اولین بار، ادامه فرایند اجرایی برنامه مقابله با انفلوانزای فوق حاد پرندگان و اجرای بخشی از برنامه ملی مقابله با بیماری نیوکاسل یعنی اجرای برنامه سراسری واکسیناسیون طیور بومی اشاره کنم. در سال 99 ما برنامه کامل نیوکاسل را اجرایی خواهیم که اجرای می تواند نقش مهمی در مقابله با این بیماری داشته باشد ما بمنظور تدوین این برنامه طی یک فراخوان از همه کارشناسان ، مراکز علمی و تشکل ها دعوت کردیم تا بتوانیم یک برنامه جامع تهیه و اجرایی کنیم.
دامپزشک نیوز: در پایان اگر مطلبی در پرسش های ما مغفول مانده است بفرمایید؟
در پایان می خواهم از این رسانه اعلام کنم که معاونت بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی از نظرات کلیه کارشناسان و مراکز علمی در تدوین و اجرای برنامه های بهداشتی و پیشگیری از بیماری استقبال می کند و آماده است در صورت تمایل همکاری، از ظرفیت ایشان در کمیته های تخصصی دفاتر مختلف استفاده و نظرات کاربردی بر اساس رفرنس و مصداق را در برنامه های معاونت استفاده نماید.
سپیده قاضی نژاد
انتهای پیام/