به گزارش خبرنگار دامپزشک نیوزـ ایران را مهد اسب می‌دانند اما این پتانسیل نتوانسته به رونق صنعت اسب منجر شود و گردش مالی آن، سهم قابل‌قبولی در اقتصاد کشور داشته باشد. ریشه مشکل کجاست؟ برای یافتن پاسخ سوال خود با یکی فعالان قدیمی این حوزه به گفتگو نشستیم. موازی‌کاری‌های وزارت جهاد کشاورزی و فدراسیون اسب‌سواری، ناآگاهی کامل و اشراف نداشتن متولیان بر دنیای اسب و لازمه‌های آن، رقابت‌های کور و بی‌هدف، عزل‌های و نصب‌های مبتنی بر روابط شخصی، نبود یک انجمن تخصصی، معضل ممنوعیت صادرات، بودجه ناچیز و در حد صفر، نبود برنامه منطقی برای واردات و کمبود دامپزشک متخصص اسب؛ تنها بخشی از دریای مشکلات این حوزه است.
جهاد کشاورزی حرفی برای گفتن ندارد
پرورش اسب در بسیاری از کشورهای دیگر یک صنعت و اقتصاد پویاست و گردش مالی بالایی دارد، چرا ما جز آن کشورها نیستیم؟ سهیل یوسف‌نیا، مدرس دانشگاه و رئیس کمیته زیبایی وجشنواره های فدراسیون سوارکاری کشور و مدیر مسئول نشریه دنیای اسب در تحلیل این موضوع گفت: قبل از هر چیز باید دو مقوله پرورش و ورزش را از هم جدا کرد. قبل از انقلاب، مدیریت این دو بخش توسط انجمن سلطنتی اسب انجام می‌شد. این حوزه بعدها به سازمان ترتیب بدنی واگذار شد. من در یکی از ادارات تابعه این سازمان که اداره سوارکاری و پرورش اسب نام داشت مسئول صدور شناسنامه و تبارنامه برای نژادهای مختلف بودم. ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی، ارتقای دانش سوارکاری و برگزاری مسابقات به کمک فدراسیون سوارکاری کشور از جمله کارهای دیگری بود که در این اداره انجام می‌شد.
وی در ادامه افزود: چند سال قبل جهاد کشاورزی به این حوزه وارد شد. یکی از مصوبات مجلس باعث ایجاد اختلاف در این حوزه شد. بر این اساس، حوزه پرورش اسب و موضوعاتی مثل شناسنامه به جهاد کشاورزی مربوط می‌شود اما این وزارتخانه به واسطه پرمشغلگی و وسعت کاری و نداشتن ردیف بودجه کافی و کارشناسان مجرب عملا حرفی برای گفتن ندارد. فدراسیون بالغ بر ۴۰ سال است که همه این امور را انجام می‌داد. با تصویب این قانون، میان دو تشکیلات مهم یعنی جهاد و وزارت ورزش اختلاف ایجاد شد.
امارات چگونه موفق شد؟
این مدرس دانشگاه در ادامه افزود: برای صنعتی شدن به ساختار و بستر مناسب نیاز است. به عنوان مثال در عرصه اسب دوانی، در همه جای دنیا رسم بر این است که بخش خصوصی متولی می‌شود، مسابقات را برگزار می‌کند، حامی مالی جذب می‌کند و … به این ترتیب کار رونق می‌گیرد و گردش مالی کلانی ایجاد می‌شود. در امارات پیست شناخته‌شده‌ای راه‌اندازی کرده‌اند و جایزه جهانی می‌دهند. این اعتبار بین‌المللی به سادگی به دست نیامده است. دولت، متخصصان و اسپانسرهای توانمند دست به دست هم داده‌اند تا چنین نتیجه‌ای به دست آید. از همه جای دنیا روی نتیجه مسابقات این کشور شرط‌بندی می‌شود. ما تصور می كنیم که با وضع یک قانون همه چیز سامان می‌گیرد. قانون زمانی مفید خواهد بود که بسترهای لازم برای اعمال بهینه آن فراهم شود، کارشناسان موردنیاز تربیت شوند، اعتبار لازم اختصاص داده شود و برنامه بلندمدت ۱۰ یا ۲۰ ساله تعریف گردد. اگر این پارامترها نباشد قانون وجاهت اجرایی نخواهد داشت. مشکل اینجاست که سیاستگذاران ما کارشناس متخصص نیستند و اسب و دنیای اسب را نمی‌شناسند. مشکل اینجاست که صرفا براساس یک‌سری احساسات شخصی و لابی‌گری، سیاستگذاری می‌شود. دود این وضعیت به چشم فعالان واقعی صنف می‌رود. به این ترتیب هزینه نگهداری اسب به دو میلیون می‌رسد و به دارنده آن تحمیل می‌شود.
سایه سنگین دولتی‌ها و جای خالی انجمن اسب
وی در تشریح بیشتر این معضل اظهار داشت: سایه دولتی‌ها بر تمام بخش‌ها سنگینی می‌کند. در همه جای دنیا انجمن‌ها عهده‌دار این قبیل حوزه‌ها می‌شوند و کار را به خوبی انجام می‌دهند و دولت‌ها صرفا حمایت می‌کنند. باید به این شناخت برسیم که دولت و دولتی‌ها باید در کنار تشکل‌ها باشند. دولت باید زمینه قدرتمند‌شدن تشکل‌ها را فراهم کند. کشوری که زمانی مهد اسب جهان بود اکنون به واردکننده اسب درجه ۳ تبدیل شده است و این فاجعه است. در این میان همه متهم هستیم. فلان اسب‌دار، اسب می‌خرد اما نمی‌داند اسب چه نیازهایی دارد. اسب را در یک فضای ۹ متری نگهداری می‌کنند و توقع دارند کره خوب تولید شود. پرورش اسب به مرتع نیاز دارد. در جایی مثل یزد اسب پرورش می‌دهند. به این ترتیب هزینه بالا می‌رود و کار مقرون به صرفه نخواهد بود. سیاست کارشناسی‌شده و بلندمدت نداریم.
قانونگذار وظایف و اختیارات را مشخص نکرده
سهیل یوسف‌نیا که یکی از كارشناسان رسمي دادگستري در کانون کارشناسان (در رشته دامپزشكي ودامپروري) است در پاسخ این سوال که به نظر شما مدیریت امور این حوزه باید به کدام نهاد واگذار شود؟ گفت: جهاد کشاورزی باید در مقوله پرورش و فدراسیون سوارکاری در مقوله ورزش متولی باشند. به عبارت دیگر تولید و تکثیر و مدیریت موضوعاتی مثل تهیه مرتع، علوفه و … به جهاد کشاورزی واگذار شود. متصدی مسابقات و ارزیابی اسب‌ها هم در حیطه اختیارات فدراسیون باشد. متاسفانه این گونه نیست و این دو در کار یکدیگر دخالت می‌کنند. دلیل این گرفتاری آن است که قانونگذار بر موضوع اشراف نداشته و وظایف و جایگاه‌ها را به درستی بیان نکرده است.
هر هفته ۱۰۰ میلیارد جایزه داده می‌شود
وی در ارتباط با گردش مالی این عرصه گفت: آمار کامل و دقیقی وجود ندارد اما مقدار ارقام بالاست. به عنوان مثال در هر هفته بالغ‌بر ۱۰۰ میلیارد تومان جایزه داده می‌شود. قیمت بعضی اسب‌ها به دو میلیاد می‌رسد. بخشی از گردش مالی هم به تولید مربوط می‌شود. به عنوان مثال اسپرم وارد می‌کنند و با مادیان لقاح می‌دهند. مانع مهم دیگر بحث صادرات است. به دلیل مشکلات مربوط به دامپزشکی و قرنطیه نمی‌توانیم اسب صادر کنیم. برای صادرات باید از طریق یک کشور ثالث عمل کرد که آن هم مشکلات و گرفتاری‌های خاص خودش را دارد. محمدرضا تابش که اکنون یکی از اعضای فراکسیون محیط‌زیست مجلس است بعد از آنکه رئیس فدراسیون سوارکاری شد شعارهای زیادی داد. او وعده داد که مشکل قرنطینه حل شود اما ۱۵ سال بعد از ایشان، هیچ اتفاقی نیفتاده است. متاسفانه کسانی که این نوع حرف‌ها را می‌زنند بر حوزه مسلط نیستند و نمی‌دانند که سازمان دامپزشکی جهانی، تابع یک‌سری قوانین و مقررات است.
سوارکاران نمی‌توانند با خود اسب ببرند
وی در تشریح بیشتر این بخش از سخنان خود گفت: سوارکاری که برای مسابقات دبی، راهی این کشور می‌شود نمی‌توانند با خود اسب ببرد چون هزینه بسیار زیادی دارد. فدراسیون در آنجا اسب اجاره می‌کند. هزینه قرنطینه به ما اجازه نمی‌دهد که اسب را به خارج از کشور ببریم. دوستان به جای آنکه این معضل قدیمی را حل کنند درگیر موضوعات و اختلافات جزیی و بی‌اهمیت می‌شوند.
۴۰ سال کار را نادیده گرفتند
در مجموع آیا پرورش اسب توجیه اقتصادی دارد؟ سهیل یوسف‌نیا در پاسخ این سوال اظهار داشت: پرورش اسب اگر با رعایت اصول انجام شود توجیه اقتصادی دارد اما در کشور ما از این اصول خبری نیست. وقتی وزارت جهاد از دادن زمین، علوفه و موارد دیگر خودداری کند نمی‌توان انتظار داشت که این صنعت رشد کند. در همه جای دنیا انجمن‌ها و تشکل‌های اسب بسیار فعال هستند. فدراسیون حدود ۴۰ سال است که با تعدادی از این انجمن‌ها تعاملات تنگاتنگ دارد. به عنوان مثال با تشکیلات جهانی اسب عرب ارتباط داریم و در نگارش تبارنامه کتاب خود، تائید آنها را می‌گیریم. چطور می‌شود که بعد از ۴۰ سال کار و ارتباط‌گرفتن، ناگهان همه چیز به وزارتی واگذار می‌شود که چیزی از دنیای اسب نمی‌دانند. از همه مهمتر موضوع دانش فنی است. کلاس‌های آموزشی زیادی برگزار کرده‌ایم و شرایطی را تا حدی تغییر دادیم ولی کافی نیست. دانش فنی ما زمانی به بلوغ می‌رسد که اسب ورزشی مربوط به هر رشته را داشته باشیم. در ورزش اسب‌سواری، اسب و سواکار بدون همدیگر نمی‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند. اسبی که در کشورهای دیگر تولید شده است یک متر و ۶۰ سانتی متر می‌پرد اما در ایران چنین اسبی نداریم. نژادهای بسیار خوبی داریم ولی نتوانستیم اسبی که در کشورهای اروپایی تولید می‌شود را تولید کنیم. ناچار به واردات هستیم ولی برای واردات هم برنامه صحیح نداریم. به جای آنکه اسب بی‌کیفیت وارد کنیم باید اصولی‌تر عمل کنیم و به عنوان مثال جنین وارد کنیم. می‌توان جنین دو اسب درجه یک را وارد کرد و پرورش داد. باید پای بزرگان اقتصادی جهان را به این حوزه باز کنیم اما به واسطه مسائلی مثل تحریم، محدودیت داریم. شرکتی مثل ولوو اسپانسر مسابقه می‌شود. اما در اینجا برای برگزاری مسابقه و تامین هزینه‌های آن به شدت مشکل داریم.
وی در تشریح کارهایی که می‌توان برای اشاعه فرهنگ اسب سواری انجام داد گفت: به عنوان مثال صدا و سیما می‌تواند کانالی را به این موضوع اختصاص دهد. برای پخش مسابقات باید پول زیادی هزینه کرد. خوشبختانه الان تعاملاتی میان مدیران شبکه سه و فدراسیون شکل گرفته است اما کوتاه‌مدت و مقطعی است و نمی‌توان امیدوار بود که به بار بنشیند یا ادامه داشته باشد. در صورت عوض شدن مدیران همه چیز از دست می‌رود.
دامپزشک متخصص اسب نداریم
وی در ارتباط با موضوع دامپزشکی دام اظهار داشت: اسب، اسب به دامپزشک خاص خودش نیاز دارد و یکی از معضلات ما همین است. . یکی از زیرساخت‌های توسعه صنعت اسب این است که دانشکده‌های دامپزشکی، دامپزشک متخصص اسب تربیت کنند. مقوله تغذیه اسب هم بسیار مهم است و متخصص خاص خودش را طلب می‌کند. بیش از ۲۰ درصد عملکرد و بهره‌وری اسب به نوع تغذیه آن بستگی دارد. سازمان دامپزشکی واکسن‌ّهای لازم را دارد ولی قاچاق و واردات غیرقانونی اسب از مرزهای غربی کشور باعث ورود بیماری‌هایی مثل مشمشه می‌شود. یکی از دلایل عاری نشدن صنعت اسب کشور از بیماری، کنترل ضعیف مرزهاست. وقتی ورود حیوان، قانونی باشد ۲۱ روز در قرنطینه نگه داشته می‌شود و واکسن‌های لازم تزریق می‌شود. وضعیت سلامت اسب در کشور ما به نسبت خوب است.
به موضوعات دیگر هم باید توجه داشت. یکی از آنها حقوق است. به عنوان مثال اگر سوارکار یک مدرسه اسب‌سوارکاری از اسب افتاد تکلیف چیست و چه کسی مسئول است. ما در کانون کارشناسان دادگستری در حوزه دامپزشکی به صورت مستمر با این موضوع سروکار داریم.
انجمن ملی اسب، راه را نشان دهد
سهیل یوسف‌نیا در بیان راه‌حل مشکلات گفته شده اظهار داشت: باید انجمن ملی اسب داشته باشیم که تمام وظایف جهاد کشاورزی و فدراسیون سوارکاری توسط این انجمن، «راهبرد» شود. انجمن‌ها غیرانتفاعی هستند و راه را نشان می‌دهند. دو نهاد دیگر کار خود را انجام دهند و انجمن هم سیاستگذاری کند. با تک‌روی به جایی نخواهیم رسید. تا وقتی این اتفاق نیفتاده کوچکترین موضوعات به معضلات بزرگی تبدیل می‌شوند.. به عنوان مثال برای آوردن داور از کشورهای دیگر باید ۵۰ میلیون هزینه کنیم. برای برگزاری مسابقه‌ای که دوم تا چهارم ؟ در باشگاه خود داریم ۵ داور خارجی خواهیم داشت. فقط ۶۰ میلیون پول هواپیما داده‌ایم.
قیمت اسب از ۱۰ میلیون تا ۳ میلیارد
وی در ارتباط با قیمت اسب در بازار ایران گفت: قیمت اسب از ۱۰ میلیون شروع می‌شود و تا سه میلیادر هم می‌رسد. اسب‌های سیلمی (اسب‌های نری که ارزش نژادی دارند) گران هستند. صاحبان مادیان برای جفت‌گیری این نوع اسب با مادیان خود باید پولی به مالک نریان پرداخت کند (حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان). در همه جای دنیا کسب و کار کلانی حول این حوزه شکل گرفته است.
گزارشگر دامپزشک نیوز: شاپور پشابادی
انتهای پیام/