روز جهانی دامپزشکی ۲۰۲۱، آخرین شنبه ماه آوریل هر سال
جامعه دامپزشکی جهان (World Veterinary Association) تم امسال را “واکنش دامپزشکان به کووید-“۱۹ و هوشیاری نسبت به تاثیر منفی شرایط پاندمی فعلی بر رفاه حیوانات” قرار داد.
در سال ۲۰۰۰ بر سر هشت هدف مشترک به عنوان اهداف توسعه هزاره در سازمان ملل توافق و مقرر شد که اهداف زیر تا سال ۲۰۱۵ باید تامین شود. این بیانیه در سپتامبر ۲۰۰۰ توسط ۱۸۹ کشور پذیرفته و ۱۴۷ نفر از سران سیاسی ان را امضا کردهاند. این اهداف عبارتند از:
آرمان ۱: از بین بردن فقر شدید و گرسنگی
آرمان ۲: دست یافتن به آموزش ابتدایی همگانی
آرمان ۳: گسترش و ترویج برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان
آرمان ۴: کم کردن مرگ کودکان
آرمان ۵: بهبود سلامت مادران
آرمان ۶: مبارزه با ایدز، مالاریا، سل و دیگر بیماری‌ها
آرمان ۷: تضمین پایداری محیط زیست.
آرمان ۸: گسترش مشارکت جهانی برای توسعه
با نگاهی به شرایط امروز به نظر میرسد که اگر در رسیدن به اهداف بالا که میبایست در ۲۰۱۵ به آن دست مییافتیم، پس نرفته باشیم، پیشرفت دلچسبی هم نکردهایم.
شاید یکی از مهمترین موفقیتهایی که به در جهت اهداف فوق به آن رسیدهایم، ریشه کنی بیماری خانمان برانداز طاعون گاوی از سطح جهان بود که در حدود ۲۰۱۰ به آن دست یافتیم.
طاعون نشخوارکنندگان کوچک که در طی چند سال گذشته در منطقه از جمله در عراق و ایران صدمات و تلفات زیادی به نشخوارکنندگان اهلی و حیات وحش وارد کرده و خواهد کرد، طبق برنامه باید تا ۲۰۳۰ ریشه کن شود.
سایر بیماریهای بسیار مهم چون سل گاوی و تب برفکی هم در چشم‌انداز ریشه کنی قرار داده شده‌اند. موفقیت در ریشه کنی طاعون گاوی و هدف گذاری برای ریشه کنی بیماری های مهم دیگر نشان میدهد که دامپزشکان در سطح جهان تعهد زیادی به نسبت به جامعه و اهداف هزاره توسعه داشته گام های موثری برداشته‌اند.
با این حال، تغییرات شرایط جهان موجب حیرت و شگفتی است. در حقیقت، مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داد که در عمده ۲۴ کشوری که سویه جدید آنفلوانزای H1N1 را از جمعیت‌های خوک و بوقلمون اهلی را در ۲۰۱۰ گزارش کردند، منشاء اصلی این اپیدمیها در دام ها، انسان های بیمار بوده است*.
پروفسور تونی آلن در ۱۹۹۳ مفهوم آب پنهان و آب مجازی Virtual water را معرفی کرده بود ولی به نظر میرسد که در اهداف توسعه هزاره سازمان ملل از آن غافل بودند. این انسان خردمند اخیراً درگذشت ولی مفهومی که وی پایه گذارش بود، امروزه تا حد زیادی، البته نه به اندازه کافی، فراگیر شده است و بیش از پیش باید راهنمای عمل باشد.
مفهوم بهداشت یک پارچه One Health نشان داد که دیگر نهادها و سازمان های دولتی و غیر دولتی بدون یک همیاری چند رشته ای و بدون یک عملکرد یکپارچه از پس حل مشکلات فعلی برنخواهند آمد. بحران کووید-۱۹ دقیقا این موضوع را نشان داد. این موضوع در مورد مسائل دیگر، از جمله بیماریهایی که پیشتر در این متن نامشان آمد، صدق میکند. در تک تک حروفِ واژه بهداشت HEALTH در زبان انگلیسی، تمامی ویژگیهای لازم برای مشخصات بهداشت یکپارچه مستتر است:
– Humans
– Ecosystems
– Animals
– Living
– Together
– Harmoniously**
امسال “شدت کم بارشی” (عبارتی که خود حاوی تناقض است) موجب نگرانی همه شده است. بدون یک اقتصاد، کشاورزی، دامپروری و بهداشت مبتنی بر خردمندی به سختی میتوان از چنین بحران هایی گذر کرد. به نظر میرسد که بحران کووید-۱۹ به هر حال به سرپنجه دانش زیست شناسی و پزشکی مهار شود، اما مسئله آب مسئله دیروز، امروز و فردایمان بوده، هست و خواهد بود.